Ο Θεός της Εκκλησίας είναι Τριάδα Υποστάσεων, τρία πρόσωπα με απόλυτη υπαρκτική ετερότητα, αλλά και κοινότητα ουσίας, θέλησης και ενέργειας. Στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, στη διήγηση για τη δημιουργία του κόσμου όλα γίνονται με μόνο το λόγο του Θεού. Στη δημιουργία του ανθρώπου εκφράζεται σε πληθυντικό αριθμό, κοινό θέλημα περισσότερων προσώπων. Στο χώρο της Καινής Διαθήκης οι μαθητές ακούνε το Χριστό να μιλάει για το Θεό Πατέρα του και για το Άγιο Πνεύμα του Θεού, τον Παράκλητο. Την ώρα που βαπτίζεται ο Χριστός στον Ιορδάνη, ακούνε τη φωνή του Πατρός που βεβαιώνει την υιότητα του Ιησού, και βλέπουν το Πνεύμα να κατέρχεται στον βαπτιζόμενο, σαν περιστέρι . Ο Θεός είναι μια τριάδα προσώπων, που το καθένα «κατοικεί» μέσα στο άλλο γιατί υπάρχει μια συνεχής κίνηση αγάπης . «Το πρόσωπο στην Αγία Τριάδα είναι ένα υπαρκτικό γεγονός ελευθερίας και σχέσεως εν ταυτώ. Ο Υιός δεν είναι ο Πατήρ ή το Πνεύμα και είναι Υιός μόνο σε σχέση με τον Πατέρα. Η απόλυτη ταυτότητα και ετερότητά του πηγάζει ακριβώς από το γεγονός της αδιάκοπης κοινωνίας. Η διακοπή της σχέσης σημαίνει και αναίρεση της ύπαρξης του προσώπου» .
Ο Θεός ως πρόσωπο, δηλαδή ελεύθερα, συνιστά την ουσία ή φύση του, δεν είναι η φύση ή ουσία του που κάνει υποχρεωτική την ύπαρξή του. Η ελεύθερη αυτή θέλησή του πραγματοποιείται με αγάπη, γι’ αυτό ο Θεός είναι αγάπη (Α΄ Ιωάν. 4,16 ).
Ο Θεός είναι αγάπη επειδή το είναι του υπάρχει μέσα στην τριαδική κοινωνία. Ο ίδιος είναι άκτιστος και άναρχος και αγαπά τον κτιστό κόσμο, κάτι άλλο πέρα από τον εαυτό του. Αυτό αποτελεί πράξη και ενέργεια ελεύθερης δωρεάς, πέρα από τα όρια της άκτιστης φύσης του. Η αγάπη είναι συστατικό της ουσίας του, εκείνο που κάνει το Θεό να είναι, ο ένας Θεός. Χάρη της αγάπης η οντολογία του Θεού δεν υπόκειται στην αναγκαιότητα της ουσίας. Ζωή και αγάπη ταυτίζονται εις πρόσωπον, το πρόσωπο δεν πεθαίνει γιατί αγαπά και αγαπιέται. Έξω από την κοινωνία της αγάπης το πρόσωπο χάνει τη μοναδικότητά του. «Η αιώνια επιβίωση του προσώπου ως μοναδική, ανεπανάληπτη και ελεύθερη ‘υπόσταση’, ως αγαπώντος και αγαπωμένου, αποτελεί την πεμπτουσία της σωτηρίας, τον ευαγγελισμό του ανθρώπου. Στη γλώσσα των Πατέρων αυτό λέγεται θέωσις, που σημαίνει μετοχή όχι στη φύση ή την ουσία του Θεού, αλλά εις την προσωπική του ύπαρξη» .
«Ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού, έτσι μπορεί να πραγματοποιήσει την ύπαρξή του όπως ο Χριστός, δηλαδή ως πρόσωπο, όπως τα πρόσωπα της τριαδικής θεότητας, να πραγματοποιήσει τη ζωή ως αγάπη, ως ελευθερία και όχι ως φυσική αναγκαιότητα, επομένως ως αιωνιότητα και αφθαρσία, όπως είναι αιώνια και άφθαρτη η θεία ζωή της τριαδικής αλληλοπεριχώρησης και κοινωνίας» . Ο άνθρωπος προικίστηκε από τον Θεό με το χάρισμα να είναι πρόσωπο, προσωπικότητα, δηλαδή να υπάρχει με τον ίδιο τρόπο που υπάρχει και ο Θεός.
Όμως είναι δύσκολο να ορίσουμε τι σημαίνει πρόσωπο, ακόμη και στην περίπτωση του ανθρώπου. Αυτό που καταλαβαίνουμε όλοι, είναι ότι την προσωπική ύπαρξη τη διαφοροποιεί η αυτοσυνειδησία και η ετερότητα. Αυτοσυνειδησία, η βεβαιότητα που έχω ότι υπάρχω και ότι είμαι εγώ που υπάρχω, ένα ον με ταυτότητα, που με διαφοροποιεί από κάθε άλλο ον. Και αυτή η διαφοροποίηση είναι μια απόλυτη ετερότητα, ένας μοναδικός τρόπος που καθορίζει την ύπαρξή μου. «Πρόσωπο είναι η δυνατότητα που συνιστά τον άνθρωπο, να βρίσκεται απέναντι σε κάποιον ή κάτι, να έχει όψη-προς κάποιον ή κάτι, να είναι πρόσ-ωπον. Το πρόσωπο είναι μόνο έναντι κάθε άλλης ύπαρξης, μόνο σε σχέση, σε αναφορά» .
Η εικόνα του Θεού σημαίνει ότι είμαστε «γένος» (Πράξ. 17,28) του Θεού, συγγενείς του. Επειδή είμαστε δημιουργημένοι κατ’ εικόνα Θεού μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί του, να τον γνωρίσουμε. Ζώντας με αρετή, σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό, θα γίνουμε όμοιοι με τον Θεό. Με τον όρο «εικόνα» δηλώνονται οι δυνάμεις με τις οποίες μας έχει προικίσει ο Θεός από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής μας. Το «καθ’ ομοίωσιν» δεν είναι ένα χάρισμα που κατέχουμε εξαρχής αλλά ένας στόχος που μπορούμε να πετύχουμε σταδιακά. Το κατ’ εικόνα δεν το χάνουμε όσο αμαρτωλοί κι αν είμαστε, το καθ’ ομοίωσιν όμως εξαρτάται από τις ηθικές επιλογές μας .
«Η κατά χάρη ελευθερία της εικόνας στον άνθρωπο παραπέμπει στην κατά φύση ελευθερία του πρωτοτύπου, στην απόλυτη ελευθερία του Χριστού, ο οποίος είναι το αρχέτυπο του ανθρώπου» . Το πρόσωπό μας είναι το αποτύπωμα της θείας σφραγίδας επάνω στη χωμάτινη φύση, είναι η σάρκωση του Θεού Λόγου. Το πρόσωπο δόθηκε στους ανθρώπους με την ενανθρώπηση του Λόγου και τους έκανε εικόνες του. Η σάρκωση του Λόγου του Θεού ενεργεί πάνω στη φύση του ανθρώπου και τον κάνει πρόσωπο. Το εμφύσημα του Αγίου Πνεύματος ενεργεί στο πρόσωπο και γίνεται ο άνθρωπος εις ψυχή ζώσα. « Και έπλασε ο Θεός τον άνθρωπον χουν από της γης και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν» (Γεν.β΄7).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου