Κυριακή της Ορθοδοξίας

Η Εορτή της Ορθοδοξίας καθιερώθηκε το 842, με αφορμή την νίκη της ορθής πίστεως (ορθής δόξας > ορθής γνώμης > Ορθοδοξίας), για το θεανθρώπινο πρόσωπο του Ιησού Χριστού και για τη τιμή στους αγίους μας διά των αγίων εικόνων. Σταδιακά όμως, η εορτή επεκτάθηκε αποκτώντας ιδιαίτερη σημασία, με την έννοια ότι, άρχισε να αποτελεί ανάμνηση της νίκης της Ορθοδοξίας εναντίον κάθε μορφής κακοδοξίας, δηλαδή της κάθε αιρέσεως, και γενικότερα, περιφανή νίκη της Εκκλησίας κατά των ποικίλων αυτής εχθρών. Γι’ αυτό σε ορισμένες Ορθόδοξες Εκκλησίες, όπως στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, για να τονισθεί ο θρίαμβος της Ορθοδοξίας, με ειδική δέηση, αναγιγνώσκεται το Σύμβολον της Πίστεως, το οποίο αποτελεί το πιο ευσύνοπτο κείμενο, που η Εκκλησία μας, διά των αγίων Πατέρων της που συμμετείχαν στις πρώτες δύο Οικουμενικές Συνόδους (Νικαίας, 325 και Κωνσταντινουπόλεως, 381), υπογραμμίζει με σαφήνεια τις βασικότερες αρχές του περιεχομένου της διδασκαλίας της Χριστιανικής Πίστεως.

Η Εορτή της Ορθοδοξίας έχει μεγάλη Θεολογική σημασία για τη ζωή του Χριστιανού, διότι συνδέεται με τη σωτηρία του. Η προσπάθεια εκ μέρους των αιρετικών να διαστρεβλώσουν και να παραποιήσουν την ορθή χριστιανική διδασκαλία της Εκκλησίας μας, όπως αυτή αποκαλύφθηκε από τον Τριαδικό Θεόν και διδάχθηκε από τον Ιησού Χριστόν, τους αγίους Μαθητές του και τους διαδόχους τους (Αποστολική Διαδοχή), στην πραγματικότητα, ήταν μια απόπειρα (κατά τη φρασεολογία του Πατρολόγου Καθηγητού και διδασκάλου μας Στυλιανού Παπαδοπούλου) «να φράξουν τον σωτηριολογικό δρόμο του ανθρώπου, να τον κρατήσουν μακρυά από τον Θεόν, μακρυά από την εν Χριστώ σωτηρία». Έτσι η υπόθεση της Ορθοδοξίας ήταν υπόθεση επικρατήσεως της αλήθειας. Η εμφάνιση της κακοδοξίας ήταν προσπάθεια επιβολής του ψεύδους. Με το ψέμα ο άνθρωπος ούτε οικοδομείται, ούτε και σώζεται. Το σκοτάδι, που τον διακατέχει, γίνεται σκοτεινότερο. Έρχεται η πόρωση. Φθάνουμε σε μορφές ζωής χειρότερες από ζωώδεις, όπως εκείνες των Σοδόμων και των Γομόρρων. Επέρχεται η καταστροφή, ο πόνος κι η δυστυχία.

Μέσα στον σύγχρονο κόσμο της προόδου, αλλά και της αγωνίας, ο ρόλος της Ορθοδοξίας συνεχίζει να αποτελεί ζωντανή ελπίδα για ένα καλύτερο και διακαιότερο κόσμο. Η ευθύνη και η συνέπεια των χριστιανών προς τις αρχές του Ευαγγελίου, αποτελεί βασική προϋπόθεση για μια πειστική Ορθόδοξη μαρτυρία στον κόσμο που ζούμε. Καλούμαστε να γίνουμε Απόστολοι του Χριστού, αφού όμως πρώτα μαθητεύσουμε κοντά του, αφήνοντας κατά μέρος τον παλαιόν άνθρωπον της αμαρτίας κι αρχίζοντας να εφαρμόζουμε στη ζωή μας, με αγωνιστικότητα και συνέπεια τις θείες εντολές του Ιησού Χριστού. Πρέπει να αποκτήσουμε την πίστη των αγίων μας, οι οποίοι, όπως λέει στην σημερινή Αποστολική Περικοπή ο Απόστολος Παύλος, «διά πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, ειργάσαντο δικαιοσύνην, επέτυχον επαγγελιών, έφραξαν στόματα λεόντων, έσβεσαν δύναμιν πυρός, έφυγον στόματα μαχαίρας, ενεδυναμώθησαν από ασθενείας, εγεννήθησαν ισχυροί εν πολέμω, παρεμβολάς έκλιναν αλλοτρίων, έλαβον γυναίκες εξ αναστάσεως τους νεκρούς αυτών, άλλοι δε ετυμπανίσθησαν, ου προσδεξάμενοι την απολύτρωσιν, ίνα κρείττονος αναστάσεως τύχωσιν, έτεροι δε εμπαιγμών και μαστίγων πείραν έλαβον, έτι δε δεσμών και φυλακής, ελιθάσθησαν (ελιθοβολήσθησαν), επρίσθησαν (επριονίσθησαν), επειράσθησαν, εν φόνω μαχαίρας απέθανον, περιήλθον εν μηλωταίς, εν αιγείοις δέρμασιν, υστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ων ουκ ην άξιος ο κόσμος, εν ερημίαις πλανώμενοι και όρεσι και σπηλαίοις και ταις οπαίς της γης (Προς Εβραίους 11,33 – 38).

Μόνο όταν μετέχουμε της ζωής του Χριστού ζούμε χριστιανικά. Τεκμήριο της αλήθειας αυτής είναι όταν συμβαίνουν στη ζωή μας όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, που αναφέρει παραπάνω παραστατικά ο Απόστολος Παύλος για τους αγίους μας. Τότε, είτε λαϊκοί είμαστε είτε κληρικοί, είμαστε έτοιμοι να επαναλάβουμε με παρησσία προς τον διπλανό μας την ίδια φράση που ακούσαμε στην σημερινή Ευαγγελική Περικοπή, όταν «ευρίσκει Φίλιππος τον Ναθαναήλ» (Ιωάννου 1, 46α) για να τον πείσει να γίνουν μαθητές του Ιησού Χριστού: “EΡΧΟΥ ΚΑΙ ΙΔΕ» (Ιωάννου 1,47β).

Το λάθος των σημερινών άθεων, απίστων κι αδιάφορων για το μήνυμα του Ευαγγελίου είναι ότι απορρίπτουν τον λόγον του Θεού πριν να δώσουν στον εαυτό τους την ευκαιρία της σωτηριολογικής πληροφορίας του Ιησού Χριστού. Των αναλογιών διατηρουμένων, μας θυμίζουν τους ασθενείς εκείνους που αποφεύγουν την ιατρική εξέταση, επειδή είναι θύματα μιας ιδεολογίας, που δεν θέλουν να παραδεχθούν τα επιστημονικά επιτεύγματα της ιατρικής. Έτσι όμως αδικούν τους εαυτούς τους και φυσικά την κοινωνία που ζούν, με την έννοια ότι αυτό γίνεται αιτία δημιουργίας πολύπλοκων κοινωνικών προβλημάτων, γιατί απουσιάζει η ανιδιοτελής αγάπη από τη ζωή τους, ή τουλάχιστον η προσπάθεια για αδελφική κι αγαπητική συνύπαρξη των ανθρώπων. Όπως είναι αδύνατο να γίνουμε ιατροί ή μηχανικοί αν δεν μαθητεύσουμε για μερικά χρόνια, κατά τον ίδιο τρόπο είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τη σημασία της χριστιανικής ζωής, αν πριν δεν δοκιμάσουμε να εφαρμόσουμε στη ζωή μας τις Θείες Εντολές του Ιησού Χριστού, να μαθητεύσουμε δηλαδή στην αγιαστική ζωή της Εκκλησίας μας, με την υπακοή μας στη διδασκαλία της. Ταυτόχρονα όμως, η αγιότητα του βίου μας, και μάλιστα αυτών που μας ηγούνται, αποτελεί τη δυναμικότερη και πειστικότερη μορφή παρουσίας του χριστιανικού μηνύματος, για να πιστέψουν οι πολλοί και να γίνουν άγιοι.

Το θεολογικό περιεχόμενο της εορτής της Ορθοδοξίας εκφράζεται με σαφήνεια στο Συνοδικόν (απόφαση – διακήρυξη) της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου υπέρ της Ορθοδοξίας, όπου τονίζεται ότι «οι Προφήται ως είδον, οι Απόστολοι ως εδίδαξαν, η Εκκλησία ως παρέλαβεν, οι Διδάσκαλοι ως εδογμάτισαν, η Οικουμένη ως συμπεφρόνηκεν, η χάρις ως έλαμψεν, η αλήθεια ως αποδέδεικται, το ψεύδος ως απελήλαται, η σοφία ως επαρρησιάσατο, ο Χριστός ως εβράβευσεν, ούτω φρονούμεν, ούτω λαλούμεν, ούτω κηρύσσομεν Χριστόν τον αληθινόν Θεόν ημών, και τους Αυτού Αγίους εν λόγοις τιμώμεν, εν συγγραφαίς, εν νοήμασιν, εν θυσίαις, εν Ναοίς, εν Εικονίσμασι, τον μεν ως Θεόν και Δεσπότην προσκυνούντες και σέβοντες, τους δε διά τον κοινόν Δεσπότην, ως Αυτού γνησίους θεράποντας, τιμώντες, και την κατά σχέσιν προσκύνησιν απονέμοντες. Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Ορθοδόξων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν» (Τριώδιον, σελ. 145).

Η Κυριακή της Ορθοδοξίας είναι και εορτή αυτών, που παραμένουν σημαιοφόροι και πρωτοπόροι στον αγώνα και στην μαρτυρία της Ορθοδοξίας στον σύγχρονον κόσμο. Ανάμεσα σ’ αυτούς κι όλοι οι σύγχρονοι Ιεραπόστολοι, όχι μόνο εκείνοι που βρίσκονται στη πρώτη γραμμή της Ιεραποστολικής δράσης, αλλά πολύ περισσότερο εκείνοι που στηρίζουν το έργο της Ιεραποστολής με τις προσευχές τους και τις προσφορές τους, γιατί οι πρώτοι μπορούν να ανταποκριθούν στο Ιεραποστολικό τους έργον μόνον άν έχουν τη συνεχή στήριξη των δευτέρων , αυτών που βρίσκονται στα μετόπισθεν, που με το σημαντικό τους έργον όμως είναι ως να βρίσκονται κι αυτοί στη πρώτη γραμμή της Ιεραποστολής. Ο Θεός να ευλογεί και να προστατεύει όσους στηρίζουν και εργάζονται διά την Ορθόδοξη Ιεραποστολή.

Η χάρις του Θεού υπάρχει και λειτουργεί μέσα μας, όταν η ζωή μας πλησιάζει τη ζωή του Χριστού. Με την άξια συμμετοχή μας στο Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας όλος ο κόσμος γίνεται σώμα μας. Αυτή είναι κι η μυστική ορθόδοξη διάσταση της θείας χάριτος. Να νοιώθουμε και να ζούμε τα προβλήματα του κόσμου ως δικά μας. Η χάρις του Θεού υπάρχει μέσα μας, όχι μόνο όταν μιλάμε καλά για θεολογικά θέματα, αλλά όταν νοιώσουμε μέσα μας μια εσωτερική βελτίωση. Η ζωή μας είναι χρόνος μετανοίας. Για να έχουμε συνείδηση των ορίων μας και των αδυναμιών μας και της μη τελειοποιήσεώς μας, πρέπει να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με το Πρόσωπο του Ιησού Χριστού. (Για να χρησιμοποιήσουμε τη φρασεολογία του αγαπητού μας Καθηγητού και Διδασκάλου Μέγα Φαράντου), «ό,τιδήποτε γίνεται χωρίς να υπάρχει πίστη στον Ιησού Χριστόν, υπάρχει ο κίνδυνος να διαπράξουμε αμαρτία. Να ζεις χριστιανικά σημαίνει να συμπεριφέρεσαι καθώς πρέπει, όπου και να βρίσκεσαι. Η ζωή του πιστού «κέκρυπται» στη ζωή του Ιησού Χριστού, όταν μετέχουμε της ζωής του, όταν μιμούμαστε την ζωή του και τα έργα του. Όταν αγαπούμε όλους τους ανθρώπους και κάνουμε το καλύτερο γι’ αυτούς».