Η χρήση συναφειακών παραστάσεων και εικόνων, προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι αλήθειες του Ευαγγελίου από ανθρώπους με διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο, είναι εξ επόψεως ορθοδόξου όχι απλώς θεμιτή, αλλά και επιβεβλημένη. Αυτό αποτελεί κατά την άποψή μας θεμελιώδη ιεραποστολική και παιδαγωγική αρχή που είναι βαθιά ριζωμένη μέσα στην ιστορία και τη ζωή της Εκκλησίας. Πρέπει όμως η χρήση των συναφειακών αυτών παραστάσεων και αντιλήψεων να περιορίζεται μόνο στη μορφολογία του δόγματος και να αφήνει άθικτη και απαραχάρακτη την ουσία του. Άλλωστε τη στάση αυτή ακριβώς τήρησαν τόσο οι απόστολοι όσο και οι πατέρες της Εκκλησίας. αν και χρησιμοποίησαν εικονικές παραστάσεις και ορολογία από το συναφειακό πολιτιστικό υπόβαθρο και τη γενικότερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα του ελληνικού κόσμου, εντούτοις αυτές περιορίζονται αποκλειστικά σε μορφολογικό επίπεδο και δεν αλλοιώνουν το μήνυμα της θείας αποκαλύψεως. Τουναντίον. όχι μόνο το εκφράζουν πιστά, αλλά τις περισσότερες φορές το διασφαλίζουν και από τις αιρετικές παραχαράξεις. Ενδεικτικά χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τόσο ο χαρακτηρισμός του Υιού του Θεού από τον ευαγγελιστή Ιωάννη με το στωικό ή το φιλώνιο όρο «Λόγος», όσο και η χρήση από τον απόστολο Παύλο στωικών αντιλήψεων των ποιητών Άρατου και Ψευδο-Επιμενίδη κατά την ομιλία του στον Άρειο Πάγο, για να τονίσει την πανταχού παρουσία του Θεού και τη σχέση του με το ανθρώπινο γένος, ή ακόμη και η χρήση από τους πατέρες της Νικαίας του όρου «ομοούσιος», για να δηλώσουν την κατ’ ουσίαν σχέση μεταξύ Πατρός και Υιού, παρά το γεγονός ότι ο όρος αυτός ήταν στενά συνδεδεμένος με τη νεοπλατωνική αντίληψη της «απορροής».
Από την άποψη αυτή θα μπορούσε να πεί κανείς ότι η ορθόδοξη θεολογία είναι στην ουσία της συναφειακή, γιατί τόλμησε και πέτυχε κατά τρόπο μοναδικό και ανεπανάληπτο μέσα στην ιστορία τη διατύπωση του ευαγγελικού μηνύματος με βάση τις συναφειακές εικονικές παραστάσεις και ορολογικές προϋποθέσεις του ελληνικού κόσμου. Χωρίς αυτό το τόλμημα δεν θα μπορούσε να έχει γίνει ο γάμος μεταξύ Χριστιανισμού και Ελληνισμού ή καλύτερα ο εκχριστιανισμός του Ελληνισμού.
Με βάση τα φωτεινά αυτά παραδείγματα από την ορθόδοξη παράδοση καλείται και η σύγχρονη Ορθοδοξία να έλθει σε γόνιμο διάλογο με τις συναφειακές παραστάσεις και αντιλήψεις της εποχής μας, χωρίς να διακατέχεται από φοβικά σύνδρομα που σε τελευταία ανάλυση βλάπτουν ή τουλάχιστο δυσχεραίνουν σημαντικά τη δυναμική εξάπλωση του ευαγγελικού μηνύματος στο σύγχρονο κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου