Φωκά ιερομάρτυρος & Κηπουρού

ΦΩΚΑΣ: (από την λέξη φωκή)= ο στοργικός προς την πατρίδα και τους οικείους του όπως η φώκη.

Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη δυο αγίων της Σινώπης του Πόντου, πού φέρουν το ίδιο όνομα.

Ο  άγιος Φωκάς ο Ιερομάρτυρας και ο άγιος μάρτυς Φωκάς ο κηπουρός.

Ο άγιος Φωκάς ο Ιερομάρτυρας έζησε ατά τέλη του πρώτου αιώνα στη Σινώπη του Πόντου, περίφημη και αρχαία πόλη της Μαύρης θάλασσας. Οι γονείς του, ευσεβέστατοι χριστιανοί ο Πάμφιλος και η Μαρία τον δίδαξαν την πίστη και την ευσέβεια.

«Εξ απαλών ονύχων» έλαβε το υπερφυσικό χάρισμα να ενεργή θαύματα. Πολλούς θεράπευσε και με του λόγου τη διδασκαλία αλλά και με τη δύναμη της θαυματουργίας. Γι' αυτό και σε νέα ηλικία αναδείχτηκε επίσκοπος «και πολλούς απίστους επέστρεψεν εις το φως της θεογνωσίας».

Όλη του τη ζωή την πέρασε «ευεργετών και ιώμενος» και σε ώριμη ηλικία κατά τρόπο θαυμαστό πληροφορήθηκε την εκ του κόσμου εκδημία και το τέλος του το μαρτυρικό.

Ένα περιστέρι ήλθε και κάθισε στην κεφαλή του και με ανθρώπινη ομιλία του αποκάλυψε το θέλημα του Θεού: «ποτήριον κεκέρασταί σοι, ο και δει σε πιείν», δηλαδή ήδη γέμισε το ποτήρι της ζωής και αναμίχτηκε με το δηλητήριο των φρικτών βασάνων τα όποια και πρέπει να γευθείς.

Και πραγματικά καταγγέλθηκε στον έπαρχο Αφρικανό για τη δράση του τη θεοφιλή και τη ζωή του την αγία και οδηγήθηκε μπροστά του και στη σχετική ανάκριση ο άγιος απάντησε θεολογώντας το Χριστό και κηρύττοντας την δι' αυτού Σωτηρία.

Άλλα ο Αφρικανός τόλμησε να βλασφημήσει το Χριστό και να ξυλοκοπήσει τον άγιο, και αμέσως έγινε σεισμός και νεκρώθηκαν και ο Αφρικανός και οι στρατιώτες του. Και βέβαια ο άγιος τους ανέστησε υπείκοντας στα παρακάλια της γυναίκας του Έπαρχου.

Ύστερα από αυτό οδήγησαν τον άγιο στον αυτοκράτορα Τραϊανό ο όποιος διέταξε και κρέμασαν τον άγιο και τον καταξέσχισαν υστέρα δε και σε λάκκο με ασβέστη τον έριξαν επειδή κήρυττε με θάρρος το Χριστό. Άλλα μη υποκύπτοντας στα μαρτύρια τον έκλεισαν τον άγιο σ' ένα λουτρό το οποίο θέρμαναν σε υψηλότατο βαθμό και εκεί μέσα ο ένδοξος Φωκάς παρέδωσε το πνεύμα στο Χριστό.

Και πάλι μετά θάνατον ο άγιος θαυματουργεί και σαν τον άγιο Νικόλαο έγινε και παρουσιάζεται προστάτης των ναυτικών.

Ο άγιος τώρα μάρτυς Φωκάς ο κηπουρός, καταγόταν και αυτός από την ως άνω πόλι του Πόντου την Σινώπη, μα ήταν στο βίο και στους τρόπους απλός. Ένα πολύ μικρό κήπον είχε τον όποιον ολημερίς καλλιεργούσε και με τα προϊόντα του ζούσε εκείνος και επρόσφερε και σε κάθε άλλο φτωχό.

Καλλιεργούσε μάλιστα παράλληλα με τον κήπο του και τον κήπο της ψυχής του και τον στόλιζε με τα άνθη των αρετών.

Αυτός ο απλός στους τρόπους και φιλάνθρωπος κηπουρός με τις ελεημοσύνες του και τον υποδειγματικό του βίο, πολλούς προσήλκυε κοντά ατό Χριστό, γι' αυτό και η δράσι του και η παρουσία του αισθητή και πολύ ενοχλητική έγινε για τον έπαρχο της πόλεως και τον άπιστο λαό.

Και ο Έπαρχος διέταξε τους στρατιώτες του να τον βρουν και να τον αποκεφαλίσουν.

Πράγματι, έτρεξαν οι στρατιώτες και μπαίνοντας στη Σινώπη τους υποδέχθηκε ο φιλόξενος κηπουρός. Έμειναν στο σπίτι του έφαγαν και αναπαύτηκαν θαυμάσια. Και ο ευγενής κηπουρός Φωκάς τους ερώτησε, πόθεν έρχονται και για ποιο σκοπό. Να, —του είπαν— αναζητούμε στην πόλη τούτη το Φωκά τον κηπουρό, έχομε εντολή να τον αποκεφαλίσουμε γιατί παρά τις απαγορεύσεις του αυτοκράτορα εξακολουθεί να διαδίδει το λόγο το χριστιανικό. Τί δίλημμα ήταν εκείνο! Ποιος από εμάς, αγαπητοί μου αδελφοί, δεν θα κρυβόταν χρησιμοποιώντας το ψέμα, ή και εάν ανακαλυπτόταν δεν θα υπενθύμιζε την υποχρέωση για τη φιλοξενία; Και όμως ο άγιος Φωκάς απερίφραστα, χωρίς να κιτρινίσει από το φόβο του, χωρίς να ανέβη το αίμα στο κεφάλι του, με απλότητα και αυθορμητισμό αποκάλυψε στους στρατιώτες ότι αυτός ήταν ο Φωκάς ο κηπουρός.

Οι στρατιώτες πάγωσαν, βαθύτατοι βέλος θλίψεως διαπέρασε τις καρδιές τους. Όχι —είπαν— δεν ημπορεί, δεν είναι δυνατό να φονέψουμε ένα τέτοιο τέλειο άνθρωπο φιλάνθρωπο και φιλόξενο χριστιανό. Μην ανήσυχης —του είπαν— εμείς θα πείσουμε τον άρχοντα ότι παντού ψάξαμε και πουθενά δεν βρήκαμε τον αναζητούμενο κηπουρό.

Όχι αδελφοί μου, τους είπε. Τί θα κερδίσω εγώ; Ποθώ «αναλύσαι και συν Χριστώ είναι», ίσως - ίσως δε θα κινδυνέψετε εσείς να χάσετε τη ζωή σας από τον ηγεμονικό θυμό. Και οι στρατιώτες υπάκουσαν και με πόνο και φρίκη και καϋμό την αγία του κηπουρού Φωκά κεφαλήν απέκοψαν και εκτέλεσαν το χρέος τους και απέναντι στο νόμο και απέναντι στο Θεό.

Απολυτίκιον:
''Eκ βρέφους του Πνεύματος, όφθεις δοχείον λαμπρόν, θαυμάτων επλούτησας, την παρ'αυτού δωρεάν, Φωκά Ιερώτατε, όθεν ιερουργήσας, τω Σωτήρι οσίως, έπιες εν αθλήσει, το ποτήριον τούτου, ω πρέσβευε δεόμεθα, υπέρ των ψυχών ημών.''