Ἁγιολόγιον - Νοέµβριος 20

Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Δεκαπολίτης

Ἔζησε τὸν 9ο αἰῶνα µ.Χ. καὶ καταγόταν ἀπὸ τὴν Εἰρηνόπολη τῆς Δεκαπόλεως. Τὴ χριστιανικὴ ἀνατροφή του ὄφειλε πρῶτα στὴ µητέρα του Μαρία, ἡ ὁποία, µὲ τὴν ζωντανή της πίστη στὸ Χριστό, ἀνέθρεψε τὸ γιό της σύµφωνα µὲ τὶς ἐπιταγὲς τοῦ Εὐαγγελίου. Ὁ Γρηγόριος ἔγινε µοναχὸς καὶ ἀγωνιζόταν ἔντονα γιὰ ἠθικὴ τελειοποίηση. Ἐκεῖνο ποὺ ἰδιαίτερα τὸν διέκρινε ἦταν ἡ καλλιέργεια τῆς ἐγκράτειας στὸν ἑαυτό του. Τὴ θεωροῦσε ἀπαραίτητη γιὰ τὴν καθαρότητα τοῦ νοῦ καὶ τὴν ἠθικὴ κυριαρχία στὴ σάρκα. Καὶ σὲ ὅσους τὸν ῥωτοῦσαν γιατί δίνει ἱδιαίτερη βαρύτητα σ᾿ αὐτὴ τὴν ἀρετή, ἀπαντοῦσε µὲ τὸν αἰώνιο λόγο τῆς ἁγίας Γραφῆς: «Πᾷς ὁ ἀγωνιζόµενος πάντα ἐγκρατεύεται, ἐκεῖνοι µὲν οὖν ἵνα φθαρτὸν στέφανον λάβωσιν, ἡµεῖς δὲ ἄφθαρτον». Καθένας, δηλαδή, ποὺ ἀγωνίζεται, ἐγκρατεύεται σὲ ὅλα, ἀκόµα καὶ στὴν τροφὴ καὶ στὸ ποτό. Καὶ ἐκεῖνοι µέν, οἱ ἀθλητὲς τοῦ κόσµου, ἀγωνίζονται καὶ ἐγκρατεύονται γιὰ νὰ πάρουν στεφάνι ποὺ φθείρεται. Ἐµεῖς ὅµως, oι ἀθλητὲς τοῦ Χριστοῦ, ἀγωνιζόµαστε γιὰ ἄφθαρτο στεφάνι. Ὁ Γρηγόριος ὅµως δὲν ἀρκέσθηκε µόνο στὴ µοναχικὴ ζωή. Μετεῖχε ἀπὸ κοντὰ στοὺς σκληροὺς ἀγῶνες κατὰ τῶν εἰκονοµάχων βασιλέων. Ἔκανε πολλὰ ταξίδια καὶ τελικὰ ἐγκαταστάθηκε στὴ Θεσσαλονίκη, στὴ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Μηνᾷ. Ἐπιδόθηκε σὲ συγγραφὲς καὶ πέθανε ἀπὸ βαρειὰ ἀῤῥώστια στὴν Κωνσταντινούπολη (τὸ 816 µ.Χ.).

Ὁ Ἅγιος Πρόκλος ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως

Μαθητὴς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόµου. Ὑπῆρξε ἄξιος µαθητὴς τοῦ µεγάλου διδασκάλου τῆς Ἐκκλησίας µας, Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόµου. Ὁ Πατριάρχης Ἀττικὸς (406-425) τὸν ἔκανε διάκονο καὶ κατόπιν πρεσβύτερο. Ἐπειδὴ διακρινόταν γιὰ τὴν παιδεία, τὴν ἀρετὴ καὶ τὴν διδακτική του ἱκανότητα, ἀγαπήθηκε θερµὰ ἀπ᾿ ὅλους τοὺς θαυµαστὲς τοῦ ἀξέχαστου διδασκάλου του καὶ ὑποστηριζόταν ἀπ᾿ αὐτοὺς γιὰ τὸν Πατριαρχικὸ θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἀλλ᾿ ἡ ἀντίδραση τοῦ διεφθαρµένου κατεστηµένου ναυάγισε τὴν ὑποψηφιότητά του. Ἀργότερα ὁ Πατρ. Σισίνιος, τὸ ἔτος 425, χειροτόνησε τὸν Πρόκλο ἐπίσκοπο Κυζίκου. Λόγω ὅµως τῶν ἀνωµαλιῶν τῆς ἐπαρχίας, τὴν ἐπισκοπὴ κατέλαβε κάποιος Δαλµάτιος. Ἀλλ᾿ ὁ Πρόκλος, χωρὶς νὰ στεναχωρηθεῖ, ἐξακολούθησε τὸ κήρυγµα τοῦ θείου λόγου στὴν Κωνσταντινούπολη. Ὅταν πέθανε ὁ Πατριάρχης Μαξιµιανὸς (434) καὶ αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Θεοδόσιος ὁ Β´, στὸ θρόνο ἀνέβηκε πανηγυρικὰ ὁ Πρόκλος καὶ µάλιστα πρὶν ἀκόµα θάψουν τὸν Μαξιµιανό. Ἡ πρώτη φροντίδα τοῦ Πρόκλου ἦταν ἡ ἀνακοµιδὴ τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Χρυσοστόµου ἀπὸ τὰ Κόµανα στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἐπίσης, ἐπὶ τοῦ Πατριάρχου αὐτοῦ καθιερώθηκε καὶ ὁ τρισάγιος ὕµνος στὶς ἐκκλησίες. Πατριάρχευσε δώδεκα χρόνια καὶ τρεῖς µῆνες. Πέθανε τό 447.

Ὁ Ἅγιος Δάσιος ποὺ µαρτύρησε στὸ Δορύστολο

Ἔζησε στὰ χρόνια τοῦ βασιλιᾶ Διοκλητιανοῦ στὰ τέλη τοῦ 3ου αἰῶνα µετὰ Χριστὸν (298) καὶ µαρτύρησε στὴν πόλη Δορύστολο, ποὺ βρίσκεται κοντὰ στὸν Ἴστρο (Δούναβη) ποταµό. Ὁ Δάσιος ἀνῆκε στὶς στρατιωτικὲς τάξεις καὶ τὸν διέκρινε θερµότατη πίστη στὸ Χριστό. Καταγγέλθηκε γι᾿ αὐτὸ καὶ δὲν δέχτηκε καµία δελεαστικὴ ὑπόσχεση οὔτε φοβήθηκε καµιὰ ἀπειλή. Μετὰ ἀπὸ διαταγὴ τοῦ διοικητῆ του, βασανίστηκε σκληρά. Στὸ τέλος τὸν ἀποκεφάλισαν.

Οἱ Ἅγιοι Νιρσᾶς ὁ Ἐπίσκοπος, Ἰωσὴφ ὁ µαθητής του καὶ Ἐπίσκοπος καὶ ἄλλοι Μάρτυρες ποὺ µαρτύρησαν στὴν Περσία

Ὅλοι ἔλαβαν τὸ στεφάνι τοῦ µαρτυρίου στὴν Περσία. Ἀπ᾿ αὐτοὺς ὁ Νιρσᾶς ἦταν Ἐπίσκοπος, γέροντας σχεδὸν 80 χρονῶν. Ὁ δὲ µαθητής του καὶ Ἐπίσκοπος Ἰωσήφ, ἔφτασε τὰ 89 χρόνια. Μαζὶ µ᾿ αὐτοὺς ἦταν καὶ ἄλλοι Ἐπίσκοποι, Ἱερεῖς, λαϊκοί, γυναῖκες παρθένες καὶ ἀσκήτριες. Αὐτοὶ λοιπόν, κατὰ τῶν διωγµὸ ἐναντίον τῶν χριστιανῶν, ποὺ κίνησε ὁ βασιλιὰς Σαπὼρ ὁ Β´, βασανίστηκαν ἀπὸ τοὺς Πέρσες µὲ διάφορα σκληρὰ βασανιστήρια. Ἐπειδὴ ὅµως δὲν ἀρνήθηκαν τὴν πίστη τους, ὅλοι ἀποκεφαλίστηκαν.

Οἱ Ἅγιοι Ἰσαάκιος, Ἰωάννης, Σαβώριος, Ὠνάµ, Παππίας καὶ (ἄλλος) Ἰσαάκιος

Οἱ τρεῖς πρῶτοι µαρτύρησαν διὰ λιθοβολισµοῦ (τὸ 343 µ.Χ.), µαζὶ µὲ τὸν ἀσκητὴ Ὠνάµ, ἀπὸ τὸν βασιλιὰ τῶν Περσῶν. Οἱ δὲ ἑπόµενοι δυό µε ἀποκεφαλισµό. Στὸν Παρισινὸ Κώδικα 1578 καὶ 1624 λέγονται ἐπίσκοποι.

Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης

Ἦταν ἀσκητὴς στὸ ὄρος τῆς Νιτρίας. Μὲ ὁσιότητα βίου ἀφοῦ ἔζησε, ἀπεβίωσε εἰρηνικά. Τὰ περὶ τῆς ζωῆς του, ποὺ ἀναφέρονται στὸ Λαυσαϊκό, ἀνήκουν στὴ σφαῖρα τῆς φαντασίας καὶ δὲν ἀνταποκρίνονται στὴν πραγµατικότητα.

Οἱ Ἅγιοι Γεϊδαζέτ (ἢ Γαϊσαδὲτ ἢ Βοηθαζάτ) ὁ εὐνοῦχος, Σασάνης (ἢ Σωσάννης), Νοηλµάρης καὶ Ζαρουαντίνης

Οἱ µάρτυρες αὐτοί, ἐπειδὴ δὲν θυσίασαν στὸν Θεὸ Ἥλιο τῶν Περσῶν, θανατώθηκαν ὅλοι διὰ λογχισµοῦ.

Οἱ Ἁγίες παρθένες Θέκλα, Βαουθᾶ, Δεναχίς (ἢ Δινάχ), Τεντοῦς, Μάµα, Μαλοχία, Ἄννα, Νανά, Ἀστή καὶ Μαλάχ

Αὐτὲς ἦταν ἀσκήτριες χριστιανὲς γυναῖκες ἀπὸ τὴν Περσία. Διατάχθηκαν ἀπὸ τὸν βασιλιὰ τῶν Περσῶν νὰ προσκυνήσουν τὴν φωτιὰ καὶ ἐπειδὴ δὲν δέχτηκαν, τεµαχίστηκαν ὅλες µε τὰ ξίφη τῶν στρατιωτῶν.

Οἱ Ἅγιοι Εὐστάθιος, Θεσπέσιος καὶ Ἀνατόλιος

Ἔζησαν στὰ χρόνια τοῦ βασιλιᾶ Μαξιµιανοῦ τὸ ἔτος 300 µ.Χ. Αὐτοὶ ἦταν ἀδέλφια µεταξύ τους καὶ πατρίδα εἶχαν τὴν Γάγγρα τῆς Μ. Ἀσίας. Οἱ γονεῖς τους ἦταν εἰδωλολάτρες καὶ ὀνοµαζόταν Φιλόθεος καὶ Εὐσεβία. Ἀπὸ τοὺς τρεῖς, ὁ µὲν Εὐστάθιος ἀσχολεῖτο µὲ τὰ γράµµατα, οἱ δὲ δυὸ ἄλλοι ἀδελφοὶ µὲ τὸ ἐπάγγελµα τοῦ πατέρα τους (πώληση φορεµάτων). Στὴ χριστιανικὴ πίστη τοὺς ἔφερε ὁ πρεσβύτερος Ἀντιοχείας Λουκιανός, ἀφοῦ εἶχε συναντήσει τὸν Φιλόθεο καὶ τὸν Ἀνατόλιο σ᾿ ἕνα ταξίδι στὴν Ἀνατολή. Τοὺς κατήχησε καὶ ὅταν ἔφτασαν στὴ Νικοµήδεια βαπτίστηκαν ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Νικοµήδειας Ἄνθιµο, ὁ ὁποῖος τὸν µὲν Φιλόθεο χειροτόνησε πρεσβύτερο, τὸ δὲ Εὐστάθιο διάκονο. Μετὰ τὸν θάνατο τῶν γονέων τους, καταγγέλθηκαν στὸν Μαξιµιανὸ καὶ ἀφοῦ ὑπέστησαν φρικτὰ βασανιστήρια, τελικὰ ἀποκεφαλίστηκαν.

Ὁ Ἅγιος Θεόκτιστος ὁ Ὁµολογητής

Ἔζησε τὸν 9ο αἰῶνα µ.Χ. Ὑπέστη πολλὰ ἀπὸ τοὺς εἰκονοµάχους γιὰ τοὺς ἀγῶνες του ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλ᾿ ἐπὶ βασιλίσσης Θεοδώρας ἀναδείχτηκε Πατρίκιος καὶ τιµήθηκε µὲ πολλὲς ἄλλες διακρίσεις.

Ὁ Ἅγιος Edmund (Βρετανός)

Λεπτοµέρειες γιὰ τὴ ζωὴ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου τῆς ὀρθοδοξίας, µπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κοµµοδάτου, ἐπισκόπου Τελµησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.