Ἁγιολόγιον - Ὀκτώβριος 21

Ὁ Ὅσιος Ἰλαρίων ὁ Μέγας

Γεννήθηκε τὸ 333 µ.Χ., στὰ χρόνια τοῦ Μ. Κωνσταντίνου. Ἡ κωµόπολη στὴν ὁποία ἀνατράφηκε ὀνοµαζόταν Θαβαθά, πέντε µίλια µακριὰ ἀπὸ τὴν Γάζα. Οἱ γονεῖς του ἦταν πλούσιοι εἰδωλολάτρες. Στὴν ἐπιθυµία τους νὰ σπουδάσουν ὅσο γίνεται καλύτερα τὸ γιό τους, ἔστειλαν αὐτὸν στὴν Ἀλεξάνδρεια. Ἐκεῖ, ὁ Ἰλαρίων γνώρισε τὴ χριστιανικὴ πίστη, τὴν ἀγάπησε καὶ βαπτίσθηκε χριστιανός. Ἔγινε µιµητὴς του Μ. Ἀντωνίου καὶ ἔµεινε ἀρκετὸ καιρὸ κοντά του. Ὅταν πέθαναν οἱ γονεῖς του, γύρισε στὴν πατρίδα του, διαµοίρασε στοὺς φτωχοὺς ὅλην του τὴν κληρονοµιὰ καὶ πῆγε στὴν ἔρηµο. Ἐκεῖ κάποτε συνάντησε λῃστές, µὲ τοὺς ὁποίους εἶχε τὸν ἑξῆς διδακτικὸ διάλογο: «Ἐὰν σὲ συναντοῦσαν κλέφτες, τὸν ῥώτησαν, τί θὰ ἔκανες;» Ἐκεῖνος ἀπάντησε: «Τί ἔχει νὰ φοβηθεῖ ὁ γυµνός;». Ἔπειτα τοῦ εἶπαν: «Ἀλλ᾿ ἂν σὲ σκότωναν;» ὁ Ἰλαρίων ἀπάντησε: «Τόσο τὸ καλύτερο. Ὁ σωµατικὸς θάνατος κλείνει τὴν νύκτα τῆς παροῦσας ζωῆς καὶ εἰσάγει στὴν ἀνατολὴ τῆς µέλλουσας ζωῆς». Οἱ ἀπαντήσεις τοῦ Ἰλαρίωνα εἶχαν σὰν ἀποτέλεσµα τὴ µετάνοια τῶν λῃστῶν. Ὁ Ἰλαρίων ἔλαβε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ τὸ χάρισµα νὰ κάνει θαύµατα. Ἀφοῦ περιόδευσε σὲ πολλοὺς τόπους καὶ χῶρες, παρέδωσε στὸ Θεὸ τὴν ψυχή του, ὀγδόντα χρονῶν.

Οἱ Ἅγιοι Γάιος, Δάσιος καὶ Ζωτικός

Οἱ Ἅγιοι αὐτοὶ βρίσκονταν στὴ Νικοµήδεια καὶ ἀπὸ θεῖο ζῆλο ἐµπνεόµενοι, πῆγαν καὶ γκρέµισαν τὰ εἴδωλα τῶν Ἑλλήνων µέσα στοὺς ναούς. Ἔπειτα φανερώθηκαν µόνοι τους καὶ ὑπέστησαν φοβερὰ βασανιστήρια. Τοὺς κρέµασαν ἐπάνω σὲ ξύλα καὶ ἔτριψαν τὶς σάρκες τους µὲ πανιὰ ὑφασµένα ἀπὸ τρίχες κατσίκας. Ἔπειτα, ἀφοῦ ἔδεσαν πέτρες στὸ λαιµό τους, τοὺς ἔριξαν στὴ θάλασσα καὶ ἔτσι ὅλοι ἔλαβαν µαρτυρικὸ τέλος.

Ὁ Ὅσιος Φιλόθεος ποὺ ἀσκήτευσε στὸν Ἄθω

Γεννήθηκε κατὰ τὸν 14ο αἰῶνα στὴ Χρυσούπολη τῆς Μακεδονίας (κοντὰ στὴν Καβάλα), οἱ δὲ γονεῖς του ἦταν ἀπὸ κάποια ἐπαρχία τῆς Μ. Ἀσίας καὶ συγκεκριµένα ἀπὸ τὴν πόλη Ἐλάτεια. Γιὰ τὸ φόβο τῶν Ἀγαρηνῶν ἦλθαν στὴν Χρυσούπολη, ὅπου πέθανε ὁ πατέρας, ἀφοῦ ἔκανε δυὸ παιδιά. Τὰ παιδιὰ αὐτὰ τὰ ἅρπαξαν οἱ Τοῦρκοι καὶ ὁ πόνος τῆς µάνας τους Εὐδοκίας ἦταν µεγάλος καὶ γιὰ νὰ τὸν ἐλαφρύνει, κλείστηκε σὲ γυναικεῖο µοναστήρι. Κάποτε ὅµως, σὲ µία πανήγυρη ἑνὸς ἀνδρικοῦ µοναστηριοῦ συνάντησε τὰ δυὸ παιδιά της καὶ µὲ µεγάλη συγκίνηση ἄκουσε τὴν ἱστορία τῆς σωτηρίας τῶν παιδιῶν της, ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ ἡγουµένου. Ὁ Θεόφιλος ἔτσι ἦταν τὸ πρῶτο του ὄνοµα, ἔδειξε µεγάλη προθυµία στὸ µοναστήρι αὐτὸ καὶ ἐκάρη µοναχός µε τὸ ὄνοµα Φιλόθεος. Κατόπιν πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου οἱ ἀσκητικοί του ἀγῶνες ἔγιναν παράδειγµα σὲ πολλοὺς ἀδελφούς. Πέθανε εἰρηνικὰ σὲ ἡλικία 84 χρονῶν, ἀφοῦ µόρφωσε πνευµατικὰ στὸν τόπο ἐκεῖνο πολλοὺς µοναχούς.

Οἱ Ἅγιοι Ἀνδρέας, Στέφανος, Παῦλος καὶ Πέτρος

Στοὺς Συναξαριστὲς ὀνοµάζονται νεοφανεῖς Ἅγιοι καὶ µαρτύρησαν ἐπὶ Κων/νου τοῦ Κοπρωνύµου. Ἀπ᾿ αὐτοὺς ὁ Ἀνδρέας ἦταν µοναχὸς ἀπὸ τὴν Κρήτη καὶ ἀφοῦ ἔλεγξε τὸν Κοπρώνυµο ἀποκεφαλίστηκε καὶ τάφηκε «ἐν τῇ Κρίσει» (17 Ὀκτωβρίου). Οἱ δὲ ὑπόλοιποι τρεῖς, µᾶλλον µοναχοὶ καὶ αὐτοί, ἀφοῦ ὑπερασπίστηκαν µὲ σθένος τοὺς ὀρθόδοξους ἱεροὺς κανόνες, ἀποκεφαλίστηκαν ἀπὸ τὸν Κοπρώνυµο.

Ὁ Ἅγιος Ζαχαρίας ὁ Ὁσιοµάρτυρας

Μαρτύρησε διὰ πνιγµοῦ µέσα στὴ θάλασσα.

Ἡ Ἁγία Θεοδότη καὶ ὁ Ἅγιος Σωκράτης ὁ Πρεσβύτερος

Ἔζησαν τὸν 3ο αἰῶνα µ.Χ., ὅταν βασιλιὰς ἦταν ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Σεβῆρος, καὶ µαρτύρησαν στὴν Ἄγκυρα. Ἡ Θεοδότη, ἀπὸ εὐγενικὴ οἰκογένεια, ἦταν θαῤῥαλέα στὴν πίστη καὶ ὅπου καὶ ἂν βρισκόταν µιλοῦσε γιὰ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ προσπαθοῦσε νὰ αὐξάνει τὸν ἀριθµὸ τῶν ἀφοσιωµένων στὴ λατρεία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ πρεσβύτερος Σωκράτης ἦταν ἱερέας ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ δὲν λειτουργοῦν µόνο, ἀλλὰ καὶ φωτίζουν καὶ οἰκοδοµοῦν, στὴν ἀνάγκη µάλιστα εἶναι ἕτοιµοι νὰ θυσιαστοῦν γιὰ τὴν πίστη καὶ τὸ ποίµνιό τους. Στὴν ἐργασία του αὐτὴ ὁ Σωκράτης εἶχε πολύτιµο βοηθὸ τὴν εὐσεβὴ Θεοδότη, πού, µὲ τὴν διδασκαλία της, προπαρασκεύαζε εἰδωλολάτρισσες γυναῖκες στὴ γνώση τῶν ἀληθειῶν τῆς πίστης, καὶ στὴν ἀποδοχὴ τοῦ ἁγίου βαπτίσµατος. Ἔτσι λοιπόν, καταγγέλθηκαν καὶ οἱ δυὸ γιὰ τὶς ἐνέργειές τους αὐτές, συνελήφθησαν καὶ µὲ ἀπειλὲς καὶ µαρτύρια τοὺς ἐξανάγκαζαν νὰ θυσιάσουν στὰ εἴδωλα. Ἀλλ᾿ ἡ γυναῖκα καὶ ὁ ἱερέας ἀπέκρουσαν µὲ ἀγανάκτηση τὴν ἀσεβὴ πρόταση καὶ σφράγισαν τὴν ὁµολογία τῆς πίστης τους µὲ τὸ αἷµα τους, ἀφοῦ ὑπέστησαν θάνατο µὲ ἀποκεφαλισµό.

Ὁ Ἅγιος Εὐκράτης (ἢ Εὔκρατος) ὁ Ὁσιοµάρτυρας

Μαρτύρησε διὰ ξίφους. (Ἴσως νὰ πρόκειται γιὰ τὸν πιὸ πάνω ἅγιο Σωκράτη κατὰ τὴν ἀντιγραφή, ἀπὸ λάθος, νὰ ἔγινε Εὔκρατης).

Ὁ Ὅσιος Βαρούχ

Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

Ὁ Ἅγιος Ἄζης

Μαρτύρησε διὰ πυρός.

Ὁ Ἅγιος Πλαντῖνος

Ἡ µνήµη του ἀναφέρεται στὸ Ἱεροσολυµιτικὸ Κανονάριο σελ. 115, συνοδευµένη µὲ αὐτὴ τῆς ἁγίας Εἰρήνης καὶ ἁγίας Μαρίνας τῆς Ῥαϊθοῦ.

Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος

Ἄγνωστος στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Ἁγίου Νικόδηµου. Ἡ µνήµη του φέρεται στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Delehaye, χωρὶς βιογραφικὰ στοιχεῖα, παρὰ µόνο µὲ τὴν ἑξῆς φράση: «Μνήµη τοῦ ὁσίου Ἰακώβου τοῦ γενοµένου οἰκονόµου τῆς Μονῆς τοῦ σωτῆρος Χριστοῦ τοῦ Βαθέος Ῥύακος, ὃς ὤρµητο ἐκ τῆς δευτέρας τῶν Καππαδόκων ἐπαρχίας».

Ὁ Ἅγιος Σωκράτης ὁ ἱεροµάρτυρας

Ἡ µνήµη του ἀναφέρεται ἐπιγραµµατικὰ στὸ «Μικρὸν Εὐχολόγιον ἢ Ἁγιασµατάριον» ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας 1956, χωρὶς ἄλλες πληροφορίες. Πουθενὰ ἀλλοῦ δὲν ἀναφέρεται ἡ µνήµη του αὐτὴν τὴν ἡµέρα. (Ἴσως εἶναι ὁ ἴδιος µε τὸν προηγούµενο, ποὺ ἑορτάζεται µαζὶ µὲ τὴν ἁγία Θεοδότη).

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νεοµάρτυρας ἀπὸ τὴν Μονεµβασιά

Ἦταν γιὸς ἱερέα καὶ γεννήθηκε στὸ χωριὸ Γεράκι τῆς Μονεµβασιᾶς. Τὸ 1770 ὅταν οἱ Ἀλβανοὶ ἦλθαν στὴν Πελοπόννησο, ἔσφαξαν τὸν πατέρα του, καὶ αὐτὸν µαζὶ µὲ τὴν µητέρα του ἀπήγαγαν στὴ Λάρισα. Ἦταν τότε ὁ Ἰωάννης 15 χρονῶν. Ἐκεῖ πουλήθηκε µαζὶ µὲ τὴν µητέρα του σὲ κάποιο Τοῦρκο. Ἐπειδὴ ὅµως ὁ Τοῦρκος αὐτὸς δὲν εἶχε παιδιά, θέλησε νὰ υἱοθετήσει τὸν Ἰωάννη ἀφοῦ τὸν ἐξισλαµίσει. Οἱ τεράστιες καὶ ποικίλες προσπάθειες τοῦ Τούρκου γιὰ νὰ ἐξισλαµίσει τὸν Ἰωάννη, δὲν ἔφεραν κανένα καρπό. Ὁ νέος µε ὑψηλὸ φρόνηµα, διαρκῶς ἔλεγε: «ἐγὼ Τοῦρκος δὲν γίνοµαι, ἐγὼ εἶµαι χριστιανὸς καὶ χριστιανὸς θέλω νὰ πεθάνω». Τότε ὁ Τοῦρκος, µέσα στὸ σπίτι του, ἄρχισε νὰ βασανίζει σκληρὰ τὸν Ἰωάννη. Τὴν περίοδο τοῦ Δεκαπενταύγουστου τὸν πίεζε νὰ καταλύσει, καὶ µάλιστα εἶχε βάλει καὶ τὴν µητέρα του νὰ τὸν παρακαλέσει νὰ φάει ἀπὸ τὰ δελεαστικὰ φαγητά. Ἀλλ᾿ ὁ Ἰωάννης ἀπάντησε: «ἐγὼ εἶµαι γιὸς παπὰ καὶ πρέπει νὰ φυλάττω καλύτερα ἀπὸ τοὺς γιοὺς τῶν λαϊκῶν τοὺς νόµους καὶ τὰ ἔθιµα τῆς Ἁγίας µας Ἐκκλησίας». Ἐξαγριωµένος ὁ σκληρὸς Τοῦρκος ἀπὸ τὴν στάση τοῦ Ἰωάννη, τὸν µαχαίρωσε στὴν καρδιά, µὲ ἀποτέλεσµα νὰ πεθάνει στὶς 21 Ὀκτωβρίου 1773.

Ἡ Ἁγία Ursula (Βρεταννίδα)

Λεπτοµέρειες γιὰ τὴ ζωὴ αὐτῆς τῆς ἁγίας τῆς ὀρθοδοξίας, µπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κοµµοδάτου, ἐπισκόπου Τελµησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.

Ὁ Ἅγιος Finan (Ἰρλανδός)

Λεπτοµέρειες γιὰ τὴ ζωὴ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου τῆς ὀρθοδοξίας, µπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κοµµοδάτου, ἐπισκόπου Τελµησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.