Ἁγιολόγιον - Ὀκτώβριος 23

Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀπόστολος καὶ Ἀδελφόθεος πρῶτος ἐπίσκοπος Ἱεροσολύµων

Ἡ παράδοση ἀναφέρει ὅτι ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς γιοὺς τοῦ Ἰωσὴφ ἀπὸ ἄλλη γυναῖκα, γι᾿ αὐτὸ ὀνοµαζόταν ἀδελφὸς τοῦ Κυρίου. Ἡ συγγενική του, ὅµως, σχέση µὲ τὸν Κύριο δὲν εἶναι ὁµόφωνα καθορισµένη. Ἀλλὰ τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι ὁ Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος ἔγινε πρῶτος ἐπίσκοπος Ἱεροσολύµων καὶ εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔγραψε τὴν πρώτη Θεία Λειτουργία τῆς χριστιανικῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Ἰάκωβος, λοιπόν, ποίµανε τὴν Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύµων µὲ δικαιοσύνη, µὲ γενναία στοργὴ καὶ στερεότητα στὴν πίστη. Αὐτὸ ὅµως, ἐξήγειρε τὴν µοχθηρία καὶ τὴν κακουργία τῶν Ἰουδαίων. Ἀφοῦ τὸν ἔπιασαν, τὸν ἔριξαν πάνω ἀπὸ τὸ πτερύγιο τοῦ Ναοῦ, καὶ ἐνῷ ἀκόµα ἦταν ζωντανός, τὸν ἀποτελείωσαν µὲ ἄγριο κτύπηµα ῥοπάλου στὸ κεφάλι. Ἔργο τοῦ Ἰακώβου εἶναι καὶ ἡ Καθολικὴ Ἐπιστολή του στὴν Καινὴ Διαθήκη, στὴν ὁποία νὰ τί µας συµβουλεύει, σχετικὰ µὲ τὸ πῶς πρέπει νὰ χειριζόµαστε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ: «Γίνεσθε ποιηταὶ λόγου καὶ µὴ µόνον ἀκροαταί, παραλογιζόµενοι ἑαυτούς». Δηλαδὴ νὰ γίνεσθε ἐκτελεστὲς καὶ τηρητὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι µόνο ἀκροατές. Καὶ νὰ µὴ ξεγελᾶτε τὸν ἑαυτό σας, µὲ τὴν ἰδέα ὅτι εἶναι ἀρκετὸ καὶ µόνον νὰ ἀκούει κανεὶς τὸ λόγο. (Ἡ µνήµη του ἁγίου Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου, φέρεται καὶ τὴν Κυριακὴ µετὰ τὴν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, µαζὶ µὲ τὴν µνήµη τοῦ Δαβὶδ τοῦ Προφήτου καὶ Ἰωσὴφ τοῦ µνήστορος, συνοδευόµενη µὲ τὸ ἀκόλουθο δίστοιχο: «Σὺ τέκτονος παῖς, ἀλλ᾿ ἀδελφὸς Κυρίου, τοῦ πάντα τεκτήναντος, ἐν λόγῳ, µάκαρ». Τελεῖται δὲ αὐτῷ ἡ Σύναξις ἐν τῷ σεπτῷ αὐτοῦ Ναῷ τὸ ὄντι ἔνδοθεν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἐν τοῖς Χαλκοπρατείοις. Πατµιακὸς κώδικας: 266).

Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως

Ἔλαµψε µὲ τὸν σταθερὸ χαρακτῆρα του καὶ µὲ τὴν -µέσα στὰ γεγονότα- ἰσχυρὴ µορφή του. Ἦταν ὁ νεότερος γιὸς τοῦ βασιλιᾶ Μιχαὴλ Α´ τοῦ Ῥαγκαβὲ καὶ τῆς Προκοπίας, θυγατέρας τοῦ αὐτοκράτορα Νικηφόρου τοῦ Α´. Γεννήθηκε τὸ 799. Ὅταν ὁ Λέων ὁ Ε´ κατέλαβε τὸ θρόνο, ἔκλεισε τὸν Ἰγνάτιο σὲ µοναστήρι. Τὸ βασιλοπαίδι δέχτηκε εὐχάριστα τὴ ζωὴ τῆς εὐσέβειας καὶ τῆς ἀρετῆς, καὶ ἀφοῦ ἀποδεσµεύτηκε τὴ ζωὴ τῶν αὐλῶν καὶ τῶν αὐτοκρατόρων, προχειρίστηκε µοναχός. Προικισµένος µάλιστα καὶ µὲ ἄλλα χαρίσµατα διέπρεψε σὰν ἡγούµενος τῆς Μονῆς Ἀρχιστρατήγου τοῦ Ἀνατέλλοντος. Τὸ ἔτος 846, ὅταν βασίλισσα ἦταν ἡ Θεοδώρα, διαδέχτηκε στὸν πατριαρχικὸ θρόνο τὸν πατριάρχη Μεθόδιο τὸν Α´ ποὺ εἶχε πεθάνει. Ὁ Ἰγνάτιος ἔδειξε τὸν ἰσχυρό του χαρακτῆρα, καὶ στὴν περίπτωση ποὺ ὁ ἀδελφός της Θεοδώρας, Βάρδας, παράσυρε τὸ γιό της βασιλέα Μιχαὴλ Γ´, νὰ ἐξαναγκάσει τὴν µητέρα του καὶ τὶς ἀδελφές του νὰ γίνουν µοναχές. Τότε ὁ Ἰγνάτιος ἀρνήθηκε νὰ προβεῖ σὲ µία τέτοια καταναγκαστικὴ κουρά, γνωρίζοντας βέβαια τὴν ἐπικίνδυνη ἔχθρα τοῦ µοχθηροῦ Βάρδα. Ἀλλὰ καὶ σ᾿ αὐτὸν τὸν ἴδιο, δὲν δέχτηκε νὰ δώσει τὴν θεία κοινωνία, ἐπειδὴ συζοῦσε µὲ τὴν νύφη του! Ὅµως, τὴν 23η Νοεµβρίου τοῦ 857, ὁ Βάρδας ἐκδικήθηκε. Κατήγγειλε ὅτι ὁ Ἰγνάτιος συνωµοτοῦσε κατὰ τοῦ βασιλιᾶ, µὲ ἀποτέλεσµα ὁ πατριάρχης νὰ ἐξοριστεῖ στὸ νησὶ Τερέβινθο. Ἀλλ᾿ ὅταν ἀνέλαβε τὴν ἐξουσία ὁ Βασίλειος ὁ Μακεδών, στὶς 13 Νοεµβρίου τοῦ 867 ὁ Ἰγνάτιος ἐπανῆλθε στὸν πατριαρχικὸ θρόνο. Πέθανε τὸ 878 καὶ τὸν διαδέχτηκε ἕνας ἄλλος µεγάλος ἀστέρας τῆς Ὀρθοδοξίας, ὁ Μέγας Φώτιος.

Ὁ Ὅσιος Νικηφόρος

Γιὰ τὸν Ὅσιο αὐτό, οἱ Συναξαριστὲς ἀναφέρουν ὅτι, «τὴν ἐν τῷ Χαρσιανῷ συστησάµενος Μονήν, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται».

Ὁ Ὅσιος Μακάριος ὁ Ῥωµαῖος

Ἡ βιογραφία του ἀπὸ τοὺς Συναξαριστὲς εἶναι πολὺ µυθώδης καὶ παράδοξη. Ὅπως φανερώνει καὶ ἡ προσωνυµία του, ἦταν ἀπὸ τὴν Ῥώµη, γιὸς κάποιου συγκλητικοῦ ἄρχοντα, ὀνόµατι Ἰωάννου. Μὲ τὴν βία τῶν γονέων του ὁ Μακάριος παντρεύτηκε γυναῖκα, τὴν ὁποία ἄφησε τὴν νύχτα τοῦ γάµου. Περιπλανώµενος γιὰ µερικὲς ἡµέρες, βρῆκε µία σπηλιά, µέσα στὴν ὁποία ζοῦσε µαζὶ µὲ δυὸ λιοντάρια σὲ ἄγρια κατάσταση. Κάποτε τὸν ἀνακάλυψαν τρεῖς µοναχοί, ποὺ ὀνοµαζόταν Σέργιος, Ὕγινος καὶ Θεόφιλος. Ἀπὸ τότε ὁ Μακάριος ἔγινε γνωστὸς γιὰ τὴν αὐστηρὴ ἄσκητικοτητά του καὶ τὶς µεγάλες ἀρετές του, ποὺ ἀπέκτησε ἀπ᾿ αὐτή. Ὁ Ὅσιος Μακάριος, σύµφωνα µὲ τὴν διήγηση τοῦ Συναξαριστῆ, ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

Ὁ Ὅσιος Πετρώνιος

Μᾶλλον ἀσκητὴς τῆς ἐρήµου, ποὺ ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

Τὰ ἅγια Δύο παιδιά

Βρῆκαν µαρτυρικὸ θάνατο, ἀφοῦ οἱ εἰδωλολάτρες τὰ ἀνάγκασαν νὰ τρέχουν µέσα στὴ φωτιά, ποὺ ἐπίτηδες εἶχαν ἀνάψει στὸ ἔδαφος. (Πρόκειται γιὰ ἐπανάληψη µνήµης τῶν ἁγίων δυὸ παιδιῶν τῆς 13ης Ὀκτωβρίου).