Ἁγιολόγιον - Ἰανουάριος - 18

Οἱ Ἅγιοι Ἀθανάσιος καὶ Κύριλλος Ἀρχιεπίσκοποι Ἀλεξανδρείας

«Ὁ ἁγιώτερος τῶν ἡρῴων καὶ ἡρωικώτερος τῶν ἁγίων», «Μέγας Πατήρ», «Στῦλος τῆς Ὀρθοδοξίας». Τίτλοι, ἀπὸ τοὺς πιὸ χαρακτηριστικούς, ποὺ ἀπονεµήθηκαν στὸ «πολύφωτο ἄστρο» τῆς Ἐκκλησίας µας, τὸν Ἅγιο Ἀθανάσιο. Τὸ ἔτος 295 ἢ 296 µ.Χ. γεννήθηκε ἀπὸ γονεῖς φτωχοὺς στὴν Ἀλεξάνδρεια, ἀλλὰ πλούσιους σὲ ἀρετὲς καὶ πίστη. Δὲν εἶχε τὰ µέσα γιὰ ἀνώτερες σπουδές. Ὁ Θεός, ὅµως, τὸν προίκισε µὲ πλούσια διάνοια, καὶ ἀφοῦ παίρνει τὴν στοιχειώδη ἐκπαίδευση, ἔπειτα αὐτοκαλλιεργεῖται καὶ φθάνει σὲ µεγάλα ὕψη οὐράνιας σοφίας. Τὸ 312 καὶ σὲ ἡλικία 25 χρόνων, χειροτονεῖται διάκονος ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Ἀλέξανδρο, µαζὶ µὲ τὸν ὁποῖο ὁ Ἀθανάσιος παίρνει µέρος στὴν Α´ Οἰκουµ. Σύνοδο στὴ Νίκαια καὶ συντρίβει τὴν αἵρεση τοῦ Ἀρείου. Τὸ 328 πεθαίνει ὁ Ἀλέξανδρος καὶ γιὰ τὸν Ἀθανάσιο πλησίασε µία µεγάλη ὥρα. Στὸ 33ο χρόνο τῆς ἡλικίας του, κλῆρος καὶ λαὸς τὸν ἐκλέγουν πανηγυρικὰ Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας. Ἀπὸ δῶ καὶ πέρα ὁ Ἅγιος θὰ ἀντιµετωπίσει ἕνα φοβερὸ καὶ ἀνελέητο πόλεµο τῶν αἱρετικῶν τοῦ Ἀρείου. Πέντε σκληρὲς ἐξορίες περιλαµβάνει ἡ πολυτάραχη ζωή του ἀπὸ τὸν Ἀρειανὸ αὐτοκράτορα Κωνστάντιο. Ὅµως, µὲ πίστη, θάῤῥος, ἀγωνιστικότητα καὶ ὑποµονή, κατορθώνει νὰ βγεῖ νικητὴς καὶ συντρίβει τοὺς «λύκους» τῆς Ὀρθοδοξίας µας. Καὶ ἔτσι, ὁ λόγος τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Νὰ ἀγωνίζεσαι τὸν καλὸ ἀγῶνα τῆς πίστεως» καὶ «ἂς τρέχουµε µὲ ὑποµονὴ τὸν ἀγῶνα ποὺ προβάλλει µπροστά µας», γίνεται ἀπὸ τὸν Ἅγιο Ἀθανάσιο πραγµατικότητα, ἀναµφισβήτητο γεγονός. Ἀπεβίωσε στὶς 2 Μαΐου 373 σὲ ἡλικία περίπου 75 µὲ 77 ἐτῶν. Πρέπει ἐπίσης νὰ ἀναφέρουµε ὅτι, ὁ Μέγας Ἀθανάσιος διακρίθηκε καὶ ὡς συγγραφεὺς πολυγραφότατος καὶ σπουδαιότατος. Διάκονος ἀκόµη ἔγραψε τὶς πραγµατεῖες του κατὰ τῶν ἐθνικῶν καὶ περὶ ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου. Στὰ «πολεµικά» του κατατάσσονται: «Ἔκθεσις πίστεως», «Ἡ ἐγκύκλιος ἐπιστολή», «Ἡ ἐπιστολὴ πρὸς τοὺς ἐπισκόπους Αἰγύπτου καὶ Λιβύης», «Οἱ Λόγοι κατὰ τῶν Ἀρειανῶν». Ἄφησε δὲ καὶ ἀρκετὲς ἐπιστολές. Νὰ παρατηρήσουµε ὅµως ἐδῶ ὅτι, σύµφωνα µὲ τὸν Κώδικα τῶν Καυσοκαλυβίωνη κυρίως µνήµη του πρέπει νὰ ἑορτάζεται τὴν 2α Μαΐου, ὁπού, καὶ ἱστορικὰ ἀποδεδειγµένη, ἡ κοίµησή του. Γιὰ ποιὸ λόγο ὅµως καθιερώθηκε νὰ γιορτάζεται αὐτὴ τὴν µέρα µαζὶ µὲ τὸν Ἅγ. Κύριλλο δὲν γνωρίζουµε. Τὸ πιθανότερο ὅµως εἶναι, γιὰ τὸ λόγο ποὺ καθιερώθηκε καὶ ἡ γιορτὴ τῶν 3 Ἱεραρχῶν.

Ὁ Ἅγιος Κύριλλος

Ὁ Ἅγιος Νικόδηµος ὁ Ἁγιορείτης στὸ Συναξαριστή του ἀναφέρει ὅτι ὁ Ἅγιος Κύριλλος ἔζησε ἐπὶ βασιλείας Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ καὶ γεννήθηκε στὴν Ἀλεξάνδρεια τὸ 370 µ.Χ. Ἀνεψιὸς τοῦ ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας Θεοφίλου ὁ Κύριλλος, ἔλαβε µεγάλη θεολογικὴ µόρφωση, ὥστε ἔγινε κατόπιν διάδοχος τοῦ θείου του, στὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο Ἀλεξανδρείας. Ὅταν ἔγινε ἡ Γ´ Οἰκουµενικὴ Σύνοδος τὸ 431 µ.Χ. στὴν Ἔφεσο, ὁ Κύριλλος ὑπῆρξε πρόεδρος αὐτῆς καὶ συνετέλεσε νὰ γκρεµιστοῦν οἱ κακοδοξίες τοῦ δυσεβοῦς Νεστορίου, γιὰ τὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡµῶν Θεοτόκου. Μὲ πολλὰ πνευµατικὰ κατορθώµατα στὸ ἐνεργητικό του, ὁ Κύριλλος παρέδωσε εἰρηνικὰ τὸ πνεῦµα του στὸν Κύριο τὴν 27η Ἰουνίου τοῦ 444 µ.Χ., ἀφοῦ πατριάρχευσε γιὰ 32 περίπου χρόνια. Ἐκεῖνο, ὅµως, ποὺ χαρακτήριζε ἰδιαίτερα τὴν ζωὴ τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, ἦταν ἡ ἀρετή του, ποὺ µᾶς θυµίζει τοὺς λόγους τοῦ σοφοῦ Παροιµιαστῆ, ὅτι ἡ «δικαιοσύνη ἀµώµους ὀρθοτοµεῖ ὁδούς». Ἡ ἀρετή, δηλαδή, χαράσσει ἄψογο καὶ εὐθὺ τὸ δρόµο τῶν ἀνθρώπων. Καὶ ἔπειτα, «ὁ πεποιθὼς τὴν ἑαυτοῦ ὁσιότητι δίκαιος», ποὺ σηµαίνει, ἐκεῖνος ποὺ στηρίζεται στὴν ἀρετὴ καὶ τὴν ἁγνότητα τῆς καρδιᾶς, θὰ εἶναι δίκαιος καὶ εὐλογηµένος µπροστὰ στὸ Θεό. Ἡ µνήµη του γιορτάζεται καὶ τὴν 9η Ἰουνίου.

Ἡ Ἁγία Θεοδούλη καὶ οἱ πιστεύσαντες δι᾿ αὐτῆς Εὐάγριος, Μακάριος, Ἑλλάδιος καὶ Βοηθός

Ἔζησε στὰ χρόνια του Διοκλητιανοῦ καὶ ἦταν ἀπὸ τὴν Διοκαισάρεια τῆς Κιλικίας. Στὴ βία τοῦ ἔπαρχου Πελάγιου ν᾿ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστὸ ἀντέτασσε, ὅτι εἶναι καὶ θὰ µείνει χριστιανή. Ὁ Πελάγιος τότε τὴν ὑπέβαλε σὲ µαρτύρια, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὅµως, ἡ γυναικεία φύση της, στάθηκε ἀνώτερη µε τὴν δύναµη τῆς θείας χάρης. Καὶ τέτοια ὑπῆρξε ἡ ἐντύπωση τῆς σεµνότατης καὶ ἡρωικῆς διαγωγῆς της, ὥστε καὶ οἱ ἄνθρωποι τοῦ ἐπάρχου, ποὺ ἦταν πρὶν µεταξὺ τῶν βασανιστῶν της, τοῦ δήλωσαν ὅτι παραδέχονται σὰ Θεό τους τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Τὴν ἔριξε λοιπόν, µαζὶ µὲ τὸν Εὐάγριο καὶ τὸν Μακάριο στὸ καµίνι. Δυὸ ἄλλοι, ὁ Ἑλλάδιος καὶ ὁ Βοηθός, ἀποκεφαλίστηκαν. Καὶ ἔτσι ὁ περίλαµπρος οὐρανὸς τῶν µαρτύρων τοῦ Χριστοῦ, στολίστηκε καὶ µὲ τοὺς νέους αὐτοὺς ἐξαίσιους ἀστέρες.

Ἡ Ἁγία Ξένη (ἢ ἀλλιῶς Εὐσέβεια)

Μαρτύρησε ἀφοῦ τὴν ἔριξαν µέσα στὴ φωτιά.

Ὁ Ὅσιος Μαρκιανός ὁ ἐν τῇ Κύρῳ

Ἦταν ἀπὸ τοὺς γνήσιους πατριῶτες τῆς πόλης Κύρου, στὴν ὁποία γεννήθηκε καὶ ἀνατράφηκε. Περιφρονητὴς τῶν ἐγκόσµιων, ἀναχώρησε στὴν ἔρηµο καὶ κλείστηκε µέσα σ᾿ ἕνα στενὸ κελλί. Ἐκεῖ µὲ τὴν αὐστηρότατη νηστεία καὶ ἄσκηση ποὺ ἔκανε, ἀπόκτησε µεγάλη φήµη στὰ περίχωρα. Ἔτσι ὅσια ἀφοῦ ἔζησε, καὶ ἀφοῦ πολλὰ θαύµατα ἔκανε, εἰρηνικὰ παρέδωσε τὴν ψυχή του στὸν Θεό. Βιογραφία του ὑπάρχει ἀπὸ τὸν Κύρου Θεοδώρητο, στὴ Φιλόθεο Ἱστορία του.

Ὁ Ὅσιος Ἐφραίµιος ἐπίσκοπος Μηλασσῶν

Ἄγνωστος στοὺς Συναξαριστές, ἀναγράφεται στὸν Σιναϊτικὸ Κώδικα 150.

Ὁ Ἅγιος Μάξιµος ἐπίσκοπος Οὐγγροβλαχίας

Λεπτοµέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου τῆς ὀρθοδοξίας, µπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Ἡ ἐν Ὀρθοδοξίᾳ Ἡνωµένη Εὐρώπη» τοῦ Γ.Ε. Πιπεράκη, Ἔκδ. «Ἑπτάλοφος», Ἀθῆναι 1997.