Ἁγιολόγιον - Ἰανουάριος - 21

Ὁ Ὅσιος Μάξιµος ὁ ὁµολογητής

Ὃς ἂν ὁµολογήσει ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ µένει καὶ αὐτὸς ἐν τῷ Θεῷ».

Δηλαδή, ὅποιος ὁµολογήσει µὲ ὅλες του τὶς δυνάµεις ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεὸς µένει µέσα σ᾿ αὐτὸν καὶ αὐτὸς µέσα στὴ χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἕνας τέτοιος ὁµολογητὴς ὑπῆρξε καὶ ὁ Ὅσιος Μάξιµος, ποὺ πραγµατικὰ εἶχε τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ ἐπάνω του. Ἦταν εὐγενικῆς καταγωγῆς καὶ γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 580 µ. Χ. Ἔκανε λαµπρὲς σπουδὲς στὴ θεολογία, ἀλλὰ καὶ στὴ φιλοσοφία. Μάλιστα, ἔκανε ἰδιαίτερος γραµµατέας τοῦ αὐτοκράτορα Ἡρακλείου. Τότε προόδευε ἡ αἵρεση τῶν Μονοθελητῶν. Ὁ Μάξιµος ἀφήνει τὶς λαµπρότητες τῶν ἀνακτόρων καὶ γίνεται µοναχός, πολεµῶντας παντοιοτρόπως τὴν σατανικὴ αὐτὴ αἵρεση. Στὸν ἀγῶνα του αὐτὸ βρίσκει πολλὰ ἐµπόδια. Κυρίως, τὸν αὐτοκράτορα Κώνστα, ποὺ ὑποστήριζε τοὺς Μονοθελητές. Μάλιστα, ἔφτασε στὸ σηµεῖο µὲ µία ψευτοσύνοδο νὰ καταδικάσει τὸν ὅσιο, νὰ τὸν ἀναθεµατίσει(!), καὶ τὸν παρέδωσε στὸν ἔπαρχο τῆς πόλης γιὰ νὰ τιµωρηθεῖ. Μαστιγώνεται σκληρὰ καὶ τοῦ κόβουν τὴν γλῶσσα καὶ τὸ δεξὶ χέρι. Ἡ θέα, ὅµως, τοῦ ἄγλωσσου, πλέον, στόµατος, θὰ ἦταν ἡ εὐγλωττότερη καὶ φλογερώτερη ὑπόµνηση τῆς ἀφοσίωσης ποὺ χρωστοῦν ὅλοι νὰ ἔχουν στὴν Ἱερὴ ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας. Πεθαίνει ἐξόριστος στὴ Λαζικὴ τὸ 662 µ.Χ.

Ὁ Ἅγιος Νεόφυτος

Γεννήθηκε στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς, τὸν Θεόδωρο καὶ τὴν Φλωρεντία, ἐπὶ βασιλέως Διοκλητιανοῦ (284-304). Σὲ νεαρὴ ἡλικία κατέφυγε στὸν Ὄλυµπο καὶ ζοῦσε ἀσκητικὰ µέσα σὲ µία σπηλιά. Ἀπὸ τὸν Ὄλυµπο ἐπανῆλθε στὴ Νίκαια, ὅπου ἐπισκέφθηκε τοὺς γονεῖς του, καὶ κατόπιν πάλι ἐπέστρεψε στὸν Ὄλυµπο. Ἡ ζωή του ὑπῆρξε πολὺ πνευµατική. Ἐκεῖνο τὸν καιρὸ ὅµως, οἱ διῶκτες τοῦ Χριστιανισµοῦ Διοκλητιανὸς καὶ Μαξιµιανός, ἔστειλαν στὴν ἐπαρχία τῆς Βιθυνίας ἕναν θηριώδη ἄρχοντα, τὸν Μάξιµο. Αὐτὸς κοµµατίαζε τοὺς χριστιανοὺς µὲ τὸν πιὸ ἀπάνθρωπο τρόπο. Τότε ἄγγελος Κυρίου ἐµφανίστηκε στὸν Νεόφυτο καὶ τοῦ εἶπε νὰ πάει στὴ Νίκαια γιὰ νὰ µαρτυρήσει. Ἔτσι ὥστε µὲ τὸν τρόπο αὐτὸ νὰ ἐνισχύσει ψυχικὰ τοὺς χριστιανούς. Πράγµατι ὁ Νεόφυτος παρουσιάστηκε στὸν Μάξιµο καὶ µὲ πρωτοφανὲς θάῤῥος τὸν ἤλεγξε. Τότε ὁ ἄγριος ἄρχοντας διέταξε καὶ τὸν ἔδειραν σκληρά. Κατόπιν τὸν ἔριξαν µέσα σὲ καζάνι µὲ βραστὸ νερό, ἔπειτα στὰ θηρία καὶ στὸ τέλος τὸν σκότωσαν µὲ ξίφος. Τὸ µαρτύριό του, ὅµως, ἐµψύχωσε σὲ µεγάλο βαθµὸ τοὺς χριστιανοὺς τοῦ τόπου ἐκείνου.

Ὁ Ὅσιος Ζώσιµος ἐπίσκοπος Συρακουσῶν

Καταγόταν ἀπὸ τὴν Σικελία. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του εἶχαν ἕνα κτῆµα κοντὰ σ᾿ ἕνα µοναστήρι, καὶ ὁ µικρὸς γιός τους γρήγορα ἀγαπήθηκε ἀπὸ τοὺς ἐκεῖ µοναχοὺς γιὰ τὴν ἀφοσίωσή του στὰ θεῖα. Ὁ ἡγούµενος µάλιστα τοῦ µοναστηρίου φρόντισε ὁ µικρὸς νὰ µάθει γράµµατα καὶ ὅταν µεγάλωσε, ὁ ἴδιος πλέον δίδασκε τὰ θεολογικὰ γράµµατα. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἡγουµένου ἔγινε αὐτὸς διάδοχός του, διότι θεωρήθηκε ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο Συρακουσῶν ἀξιώτερος ὅλων. Ὑπῆρξε τόσο µεγάλη ἡ εὐσεβὴς δράση του, ὥστε µετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἐπισκόπου Συρακουσῶν, ἡ φωνὴ τοῦ λαοῦ τὸν ἔφερε στὸ ἐπισκοπικὸ ἀξίωµα. Ἀπὸ τὴν νέα του θέση, ὑπηρέτησε λαµπρὰ τὴν διδασκαλία τοῦ θείου λόγου καθὼς καὶ ὅλα τὰ ποιµαντικά του καθήκοντα. Καὶ ἔτσι ἅγια ἀφοῦ ἔζησε, ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

Οἱ Ἅγιοι Εὐγένιος, Οὐαλεριανός, Κάνδιδος καὶ Ἀκύλας οἱ ἐκ Τραπεζοῦντας

Κατὰ τὸν διωγµὸ τοῦ Διοκλητιανοῦ ζήτησαν νὰ προφυλαχθοῦν στὰ ὄρη. Συνελήφθησαν ὅµως καὶ διατάχθηκαν ν᾿ ἀρνηθοῦν τὸ Χριστό. Ἐκεῖνοι ἀπάντησαν γενναία, ὅτι δὲν Τὸν ἀρνοῦνται, καὶ τότε τοὺς ἐξόρισαν στὸ φρούριο τῆς Πιτυοῦντος τῶν Λάζων. Ἡ φυλακὴ δὲν µπόρεσε νὰ δαµάσει τὸ φρόνηµά τους. Τοὺς ἔφεραν λοιπὸν καὶ πάλι στὴν Τραπεζοῦντα, ὅπου µὲ ὑποσχέσεις καὶ ἀπειλές, προσπάθησαν νὰ τοὺς σύρουν στὴν εἰδωλολατρεία. Ἡ ἀποτυχία, ὅµως, ἐξόργισε τὸν ἔπαρχο Λυσία καὶ διέταξε νὰ τοὺς βασανίσουν σκληρά. Πρῶτα τους γύµνωσαν, καὶ ἄνδρες δυνατοὶ µὲ µαστίγια ἀπὸ νεῦρα βοδιῶν, καταξέσχισαν τὶς σάρκες τους. Ἔπειτα ἔµπηξαν σιδερένια νύχια στὰ σώµατά τους καὶ ἄνοιξαν βαθειὲς πληγὲς στὰ πλευρά τους. Κατόπιν µὲ ἀναµµένες λαµπάδες, ἔκαψαν τὶς µατωµένες πληγές τους. Τελικὰ θανατώθηκαν µὲ ἀποκεφαλισµό, ἀφοῦ ἔµειναν ἄσειστοι καὶ νικηφόροι στὴν πίστη τους.

(Στὸ τυπικό της Μονῆς Καρακάλου, ἀριθ. 25 φ. 123 σηµειώνεται: «τῇ 24η Ἰουνίου τελεῖται καὶ ἡ γέννησις τοῦ ἁγίου καὶ ἐνδόξου µεγαλοµάρτυρας Εὐγενίου»).

Ἡ Σύναξις τῆς Ἁγίας Εἰρήνης

Στὴν ἐκκλησία ποὺ βρίσκεται πρὸς τὴν θάλασσα. Αὐτὴ ἴσως εἶναι ἡ ἐκκλησία ποὺ ἔκτισε ὁ Ἅγιος Μαρκιανὸς (+ 10 Ἰανουαρίου), ὁ οἰκονόµος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Διότι αὐτὸς ἔκτισε ἕναν ναὸ τῆς Ἁγίας Εἰρήνης πρὸς τὴν θάλασσα. Καὶ σ᾿ ἄλλα µέρη τῶν Συναξαριστῶν ἀναφέρεται αὐτὴ ἡ Ἁγία Εἰρήνη πρὸς τὴν θάλασσα.

Ἡ Ἁγία Ἁγνή

Ἦταν κόρη οἰκογενείας εὐγενῶν ἀπὸ τὴν Ῥώµη. Οἱ δραστηριότητες τῆς Ἁγνῆς ἦταν νὰ φέρνει ψυχὲς στὴ Χριστιανικὴ πίστη καὶ οἱ ἐπιτυχίες της ἦταν µεγάλες. Καταγγέλθηκε στὸν ἄρχοντα καὶ διατάχτηκε νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστό. Ἡ Ἁγνὴ ἐπέµενε νὰ τὸν ὁµολογεῖ. Τότε ὁ σκληρὸς ἄρχοντας τὴν ἔριξε σὲ πορνεῖο γιὰ νὰ σπιλώσει τὴν τιµή της. Ἀλλ᾿ ἡ Ἁγνὴ διὰ τῆς προσευχῆς ἔφερε πραγµατικὸ σεισµὸ µέσα στὸ πορνεῖο, καὶ ὅσους διεφθαρµένους τόλµησαν νὰ τὴν πλησιάσουν τοὺς ἔριξε κάτω νεκρούς. Ἀµέσως τότε οἱ διεφθαρµένες γυναῖκες τὴν ἔβγαλαν ἀπὸ τὸ πορνεῖο καὶ ὁ ἄρχοντας ἀπὸ τὴν µανία τὴν ἔριξε στὴν φωτιά. Ἔτσι ἡ ψυχή της στεφανηφόρα πέταξε πρὸς τὸν Θεό. Εὐσεβεῖς χριστιανοὶ παρέλαβαν τὰ ἀπανθρακωµένα λείψανά της καὶ τὰ ἔθαψαν µὲ µεγάλη εὐλάβεια (ἡ µνήµη τῆς περιττῶς ἐπαναλαµβάνεται καὶ τὴν 5ην Ἰουλίου).

Οἱ Ἅγιοι τέσσερις Μάρτυρες

Μαρτύρησαν διὰ ξίφους στὴν Τύρο.

Ὁ Ὅσιος Νεόφυτος Προσµονάριος τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου

Ἄκουσε τὴν φωνὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀπὸ τὸ στόµα τῆς ἁγίας της εἰκόνας. Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

[Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Πάτροκλος] Μνήµη ὅλων τῶν Μαρτύρων

Ποὺ µαρτύρησαν ἀπὸ τὸ χρόνο τοῦ πρωτοµάρτυρα Στεφάνου µέχρι σήµερα. Ἡ µνήµη τους συναντᾶται στὸ Ἱεροσολυµιτικὸ Κανονάριο (σελ. 30). Ἡ δὲ πανήγυρή τους γινόταν στὸν ναὸ τοῦ ἁγίου Στεφάνου τῶν Ἱεροσολύµων, ποὺ ἔκτισε ἡ βασίλισσα Εὐδοκία (+ 460), σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορα Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ.

Ὁ Ἅγιος Μάξιµος Γραικός

Γεννήθηκε στὴν Ἄρτα τὸ 1470, ἀλλὰ ἡ καταγωγή του ἦταν ἀπὸ τὸν Μοριᾶ καὶ τὸ κοσµικό του ὄνοµα ἦταν Μιχαὴλ Τριβώλης. Μαθήτευσε κοντὰ στὸν Ἰωάννη Μόσχο καὶ ὁλοκλήρωσε τὶς σπουδές του στὴν Ἰταλία. Ἐπίσης, µαθήτευσε στὴν Ἑλληνικὴ σχολὴ τῆς Βενετίας καὶ κατόπιν σπούδασε στὰ Πανεπιστήµια τῆς Πάδοβας, τῆς Φλωρεντίας καὶ τοῦ Μιλάνου ἔχοντας ἐπιφανεῖς Ἕλληνες δασκάλους, ὅπως ὁ Ἰανὸς Λάσκαρης, ὁ Λαόνικος Χαλκοκονδύλης κ.ἄ. Τὸ 1505-6 πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου ἐκάρη µοναχός µε τὸ ὄνοµα Μάξιµος. Ἀργότερα ὁ Ἅγιος, µετὰ ἀπὸ παράκληση τοῦ τσάρου τῆς Ῥωσίας Βασιλείου Ἰβάνοβιτς, τὸ 1516, πῆγε στὴ Ῥωσία προκειµένου νὰ µεταφράσει διάφορα λειτουργικὰ καὶ θεολογικὰ βιβλία στὴ σλαβωνική. Ἐκεῖ ὅµως συκοφαντήθηκε ἄγρια ἀπὸ τὸν ἰσχυρὸ ἡγούµενο τῆς Μονῆς Βολοκαλὰµκ Δανιὴλ καὶ ἔτσι ὁ Μάξιµος ταλαιπωρήθηκε ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν µὲ ἐξορίες, στέρηση θείας κοινωνίας, φυλακίσεις σιδηροδέσµιος καὶ ἄλλα βάσανα. Τελικὰ τὸ 1551 µεταφέρθηκε στὴ Λαύρα τοῦ Ἁγίου Σεργίου, ὅπου ὁ ἡγούµενος τὸν περιέβαλε µὲ πολλὴ ἀγάπη, ἐκτιµῶντας τὸ πνευµατικό του ἔργο. Ἐδῶ ἄφησε καὶ τὴν τελευταία του πνοὴ στὶς 21 Ἰανουαρίου τοῦ 1556, ἀφοῦ συνέγραψε πολλὰ ἀπολογητικὰ καὶ ἑρµηνευτικὰ ἔργα. Ἁγιοποιήθηκε στὶς 31 Μαίου 1988.

Ὁ Ὅσιος Ἀπολλώνιος ὁ Ἀναχωρητής

(+4ος αἰ.).