Ἁγιολόγιον - Ἰανουάριος - 28

Ὁ Ὅσιος Ἐφραίµ, ὁ Σύρος

Ἀσκητὴς µὲ πολλὴ ἁπλότητα, ἐγκράτεια καὶ ἐνθουσιώδη πίστη. Προικισµένος µὲ πλουσιότατη καὶ φλογερώτατη φαντασία, ἐξασκοῦσε µεγάλη ἐπιῤῥοὴ στοὺς συµπολῖτες του. Ὁ Ἐφραὶµ γεννήθηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰῶνα, στὴ Νισίβη τῆς Συρίας. Διδάσκαλο εὐτύχησε νὰ ἔχει τὸν ἐπίσκοπο Ἰάκωβο, ἄνδρα µεγάλης θεολογικῆς παιδείας, ποὺ τὸν χειροτόνησε διάκονο. Ἀλλ΄ αὐτὸς παραδίδεται ὁλοκληρωτικὰ στὶς µελέτες του καὶ δὲ θέλησε νὰ προβιβασθεῖ σὲ ἀνώτερο ἀξίωµα. Διότι θεωρεῖ σπουδαιότερο αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Πᾶσα γραφὴ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιµος πρὸς διδασκαλίαν, πρὸς ἐλέγχον, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὸς παιδείαν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ, ἵνα ἄρτιος ᾖ ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἐξηρτισµένος». Δηλαδή, ὅλη ἡ Γραφὴ ἔχει ἐµπνευσθεῖ ἀπὸ τὸ Θεό. Γι΄ αὐτὸ εἶναι ὠφέλιµη νὰ διδάσκει τὴν ἀλήθεια, νὰ ἐλέγχει τὶς πλάνες, νὰ διορθώνει αὐτοὺς ποὺ ἁµαρτάνουν, νὰ παιδαγωγεῖ στὴν ἀρετή, καὶ ἔτσι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ νὰ εἶναι τέλειος, καταρτισµένος σὲ κάθε ἔργο ἀγαθό. Ἔτσι, µ΄ αὐτὸ τὸν τρόπο ὁ Ἐφραὶµ ἀπέκτησε ξεχωριστὴ θέση στὴν ἐκκλησιαστικὴ κίνηση τοῦ ἔθνους του. Ἦταν ὁ περίφηµος ῥήτορας, ὁ βαθὺς καὶ φλογερὸς συγγραφέας. Ὀνοµάστηκε προφήτης τῶν Σύρων, στῦλος τῆς Ὀρθοδοξίας, στόµα καὶ κιθάρα τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος. Ὁ Ἐφραὶµ πέθανε τὸ 379 (κατ΄ ἄλλους τὸ 373 στὴν Ἔδεσσα τῆς Συρίας) ἀφοῦ ἄφησε µεγάλο συγγραφικὸ ἔργο.

Ὁ Ὅσιος Ἰσαάκ, ὁ Σύρος

Ἐπίσκοπος Νινευί (+ 6ος αἰ.).

Ὁ Ὅσιος Παλλάδιος

Μέγας ἀσκητὴς ὁ Παλλάδιος, ἔκτισε ἕνα µικρὸ κελὶ σ΄ ἕνα βουνὸ ποὺ ὀνοµαζόταν Ἴµµαι (ἢ Ἤµµη). Ἐκεῖ, µὲ πολλὴ ἀγρυπνία, νηστεία καὶ συνεχῆ προσευχή, ἀξιώθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ θαυµατουργεῖ. Κάποτε µάλιστα, βρέθηκε µπροστὰ στὴν πόρτα του κάποιος ἔµπορος σφαγµένος, ποὺ τὸν εἶχε σφάξει καὶ ληστέψει κάποιος λῃστής. Τότε ὅλοι καταδίκασαν τὸν Παλλάδιο, σὰν φονιὰ τοῦ ἐµπόρου. Ὁ Παλλάδιος, ὅµως, προσευχήθηκε καὶ ἀνέστησε τὸν ἔµπορο ποὺ ἀµέσως ἔδειξε τὸν ἀληθινὸ φονιά, ποὺ ἦταν µάλιστα ἀνάµεσα σ΄ αὐτοὺς ποὺ κατηγοροῦσαν τὸν Παλλάδιο. Τὸ θαῦµα αὐτὸ ἔκανε ν΄ ἀποκτήσει ὁ Παλλάδιος φήµη ἁγίου ἀνδρὸς σ΄ ὅλα τὰ περίχωρα. Ἔτσι λοιπόν, θεοσεβῶς, ἀφοῦ ἔζησε ὁ Παλλάδιος, εἰρηνικὰ τελείωσε τὴν ἐπίγεια ζωή του. (Κατὰ τὸν Παρισινὸ Κώδικα 259, καθὼς καὶ σὲ ὁρισµένους Λαυριωτικούς, ἡ µνήµη του φέρεται καὶ κατὰ τὴν 27η Νοεµβρίου).

Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὁ Ἀσκητὴς

Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ἐγκατέλειψε τὸν κόσµο καὶ παρέµεινε γιὰ 20 χρόνια κλεισµένος µέσα σὲ µία σπηλιὰ κοντὰ στὴν κωµόπολη Πορφυριανή, αὐστηρὰ ἀσκούµενος. Στὸ διάστηµα αὐτό, προσῆλθε στὸν ὅσιο µία πόρνη καὶ τὸν βίαζε νὰ ἁµαρτήσει µαζί της. Ὁ Ὅσιος µε διακριτικὸ τρόπο τῆς ὑπενθύµισε τὴν µέλλουσα κρίση καὶ ἔτσι κατόρθωσε νὰ τὴν ἐπαναφέρει στὸ δρόµο τῆς θεογνωσίας. Κάποτε ὅµως θεράπευσε ἀπὸ τὸ δαιµόνιο µία νεαρὴ κόρη καὶ ὁ πατέρας της τὴν ἄφησε κοντά του γιὰ νὰ µὴ ἐπανέλθει ἡ ἀῤῥώστια. Τότε ὁ ἀσκητὴς ἡττήθηκε. Διέφθειρε τὴ νεαρὴ κόρη καὶ κατόπιν τὴν σκότωσε µὲ τὸν ἀδελφό της. Τὰ πτώµατά τους τὰ ἔριξε στὸ ποτάµι. Ἡ συνείδησή του ὅµως τὸν ταρακούνησε καὶ συναισθάνθηκε τὸ ἀνοσιούργηµά του. Τότε κλείστηκε µέσα σ΄ ἕναν τάφο, ὅπου ἔκλαιγε καὶ προσευχόταν νυχθηµερὸν καὶ ἔχυνε δάκρυα µετανοίας. Ὁ Θεὸς γιὰ νὰ δείξει στὸν Ἰάκωβο ὅτι τὸν συγχώρεσε γιὰ τὴν πραγµατική του µετάνοια, φάνηκε στὸ ὄνειρο τοῦ ἐπισκόπου τῆς περιοχῆς καὶ τοῦ εἶπε νὰ πάει νὰ παρακαλέσει τὸν Ἰάκωβο νὰ προσευχηθεῖ γιὰ νὰ βρέξει, διότι ὁ τόπος εἶχε µεγάλη ἀνοµβρία. Πρᾶγµα ποὺ ἔγινε. Αὐτὸ ἐνθάῤῥυνε τὸν Ἰάκωβο καὶ ἐντονότερα ἀσκούµενος ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος

Ἐπιφανὴς θεολόγος καὶ µέγας διδάσκαλος τοῦ Γένους, ἀπὸ τοὺς πολυγραφότερους καὶ σπουδαιότερους συγγραφεῖς τῆς ἐποχῆς του. Γεννήθηκε στὸ Κῶστο τῆς Πάρου τὸ 1721/2 καὶ πέθανε στὰ Ῥευστὰ Χίου τὸ 1813. Τὴν πρώτη παιδεία ἔλαβε στὴ γενέτειρά του καὶ συνέχισε στὴ Σµύρνη κοντὰ στὸν Ἰερόθεο Δενδρινὸ καὶ τὸν ἰατροφιλόσοφο Χριστόδουλο. Τὸ 1752 ἀναχώρησε γιὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ γράφτηκε στὴν περιώνυµη Ἀθωνιάδα Σχολή, ποὺ διηύθυνε ὁ Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης καὶ ἀργότερα ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης. Μαθήµατα ἄκουσε ἀργότερα στὴν Κέρκυρα καὶ ἀπὸ τὸν Νικηφόρο Θεοτόκη. Μὲ παράκληση τοῦ Παν. Παλαµᾶ ἦρθε στὸ Μεσολόγγι, ἀλλὰ µετακλήθηκε στὴ Θεσσαλονίκη γιὰ νὰ διδάξει (1767-1770). Ἀπὸ τὴν Ἀθωνιάδα Σχολή, ὅπου κλήθηκε γιὰ νὰ διδάξει, ἀναγκάστηκε νὰ ἀποχωρήσει ἐξαιτίας τῆς ἀναµίξεώς του στὶς ἔριδες τῶν Κολλυβάδων. Ἔφτασε στὴ Θεσσαλονίκη καὶ ἀνέλαβε τὴν διεύθυνση τῆς ἐκεῖ Σχολῆς µέχρι τὸ 1786. Ἐπιθυµῶντας νὰ ἐπιστρέψει στὴν Πάρο, ἀναχώρησε στὰ τέλη τοῦ 1786 ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη, ἀλλὰ τελικὰ βρέθηκε στὴ Χῖο. Διευθυντὴς τῆς Σχολῆς τῆς Χίου κατόρθωσε νὰ τὴν διευρύνει καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει σὲ µεγάλη ἀκµὴ (1788-1811). Σὲ ἡλικία 90 περίπου χρόνων ἀποσύρθηκε στὸ µονίδριο τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ῥευστῶν, ὅπου πέθανε στὶς 24 Ἰουνίου 1813. Ὁ Ἀθανάσιος ἀνήκει στὴ µεγάλη χορεία τῶν διδασκάλων τοῦ Γένους ποὺ µὲ ὅλη τους τὴν δύναµη ἐργάστηκαν ἀκαταπόνητα γιὰ τὴν µόρφωσή του. Πρέπει ὅµως νὰ σηµειωθεῖ ἐδῶ ὅτι ὁ Πάριος διδάσκαλος ἦταν πολέµιος τῶν νέων ἰδεῶν τοῦ Διαφωτισµοῦ καὶ τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως, σὲ τέτοιο µάλιστα βαθµό, ὥστε νὰ ξεσηκώσει τὴ σφροδρότατη διαµαρτυρία τοῦ Κοραῆ. Τὸ συγγραφικὸ ἔργο τοῦ Ἀθανασίου καλύπτει εὐρύτατο χῶρο τῆς θεολογικῆς καὶ τῆς θύραθεν ἐπιστήµης. Τὰ ἔργα του, ἐκδοθέντα καὶ ἀνέκδοτα, θὰ µποροῦσαν νὰ καταταγοῦν στὶς παρακάτω γενικὲς κατηγορίες: Ἀπολογητικά, Ἱστορικοδογµατικά, Λειτουργικά, Ὑµνολογικά, Φιλοσοφικά, Παιδαγωγικά, Ποιητικά, Βιογραφίες, Ὁµιλίες, Λόγοι, Ἐπιστολὲς κ.ἄ. Ἀπὸ τὰ πιὸ σπουδαία εἶναι τὰ παρακάτω: Ἀντιπάπας (1785)· ἐξυµνεῖ τὸ ἔργο τοῦ Μάρκου Εὐγενικοῦ καὶ κατακρίνει τὶς καινοτοµίες τῶν Λατίνων, Χριστιανικὴ ἀπολογία (1798) καταπολεµᾷ τὶς ἀρχὲς τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως καὶ γράφτηκε µὲ ἀξίωση τοῦ Γρηγορίου Ε΄. Μεταφράστηκε στὴ Ῥουµανική. Ἀλεξίκακον φάρµακον ἤτοι πνευµατικὸν ἐγχειρίδιον, γράφτηκε ἐναντίον τῶν ἰδεῶν τοῦ Βολταίρου, Πατρικὴ διδασκαλία (1798), ἐκδόθηκε ἀπὸ τὸν Ἄνθιµο Ἱεροσολύµων. Προκάλεσε τὴν σφοδρότατη διαµαρτυρία τοῦ Κοραῆ, ποὺ ἀπάντησε µὲ τὸ ἔργο Ἀδελφικὴ διδασκαλία (1798), «Ἀντιφώνησις πρὸς τὸν παράλογον ζῆλον τῶν ἀπὸ Εὐρώπης ἐρχοµένων φιλοσόφων, δεικνύουσα ὅτι µάταιος καὶ ἀνόητος εἶναι ὁ ταλανισµὸς ὅπου κάµνουσι τοῦ Γένους µας καὶ ἡ διδάσκουσα ὁποία εἶναι ἡ ὄντως καὶ ἀληθινὴ φιλοσοφία...», ποὺ ἐκδόθηκε τὸ 1802 µὲ τὸ ψευδώνυµο Ναθαναὴλ Νεοκαισαρεύς. Ἄλλα ἔργα τοῦ Ἀθανασίου εἶναι: Ἐπιτοµὴ γραµµατικῆς τοῦ κυροῦ Νεοφύτου ἐκείνου (1787), Ῥητορικὴ πραγµατεία, Στοιχεῖα µεταφυσικῆς.

Οἱ Ἁγίες Μητέρα καὶ Θυγατέρα

Μαρτύρησαν διὰ ξίφους.

Ἡ Ἁγία Χάρις

Μαρτύρησε ἀφοῦ τῆς ἔκοψαν τὰ πόδια.

Μνήµη ὅλων τῶν Ἐρηµιτῶν

Ἡ µνήµη τους σύµφωνα µὲ τὸ Ἱεροσολυµιτικὸ Κανονάριο.

Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὁ Ἰβηροσκητιώτης

(Βλ. βιογραφία του τὴν 1η Νοεµβρίου).